بررسی تزئینات هندسی و گیاهی آثار میناکاری دوران صفویه تا قاجار

سارا جهانی¹ حبیب شهبازی شیران² سید مهدی حسینی نیا³

1) کارشناس ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2) دانشیار گروه باستان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
3) پژوهشگر پسادکتری باستان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

محل انتشار : چهارمین کنفرانس بین المللی معماری،عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(4icacu.com)
چکیده :
مینا‌کاری به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی هنرهای تزیینی ایران، تجلی‌گاه روح عرفانی و زیبایی‌شناسی هنر ایرانی–اسلامی است. این مقاله با تکیه بر تحلیل تطبیقی تزئینات هندسی و گیاهی در آثار شاخص میناکاری از دوره‌های صفویه تا قاجار، سعی دارد روند تحول زیبایی‌شناسی، معناشناسی و کارکردی این نقوش را بررسی کند. از جمله آثار مورد تحلیل، بشقاب مینایی صفوی، کاسه‌ای از قرن هفدهم و خنجرهای قاجاری موجود در موزه متروپولیتن هستند. یافته‌ها نشان می‌دهد که در دوره صفویه، تزئینات هندسی و گیاهی با ساختاری عرفانی و متقارن ظاهر می‌شوند، در حالی که در دوره قاجار، نقش‌های گیاهی پیچیده‌تر، آزادتر و واقع‌گراترند. هدف این پژوهش، تبیین تفاوت‌های زیباشناختی و معناشناختی در تزئینات یادشده است.
کلمات کلیدی : میناکاری صفویه قاجار نقوش هندسی نقوش گیاهی تزئینات اسلامی