بررسی عوامل موثر در طراحی مجموعه المان هایی جهت نورپردازی فضاهای مسکونی با بهره گیری از نقش مایه های نگارگری ایرانی دوره صفویه

سالومه سروری¹ پونه موسوی²

1) عضو هیات عملی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2) کارشناس ارشد طراحی صنعتی دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکز

محل انتشار : چهارمین کنفرانس بین المللی معماری،عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(4icacu.com)
چکیده :
این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر در طراحی المان‌های نورپردازی فضاهای مسکونی با الهام از نقوش نگارگری دوره صفویه انجام شده است. روش تحقیق ترکیبی (کیفی-کمی) بوده و در سه مرحله اصلی اجرا شده است: 1) تحلیل محتوای کیفی 120 منبع مکتوب و تصویری، 2) مطالعات میدانی در 20 بنای شاخص صفوی و مصاحبه با 15 خبره، و 3) مطالعات کمّی شامل پرسشنامه از 200 ساکن و آزمایش 10 نمونه اولیه. یافته‌ها نشان داد نقوش صفوی با ویژگی‌هایی چون تقارن (81.6%)، رنگ‌های گرم (72.5%) و ترکیب نقوش (63.3%)، قابلیت بالایی برای تبدیل به المان‌های نورپردازی دارند. نتایج پرسشنامه حاکی از پذیرش 71.8% نمونه‌ها از طرح‌های سنتی و ترجیح 64.7% آنها به نور گرم بود. آزمایش‌های عملی نشان داد نمونه‌های ترکیبی با امتیاز 8.9/10 بهترین عملکرد را داشته‌اند. این پژوهش به چندین دستاورد کلیدی دست یافته است: نخست، تعیین نسبت‌های بهینه شامل ترکیب 60% نور گرم (2700K) و 40% نور سرد (4000K) و ارتفاع ایده‌آل 1.8 متر؛ دوم، شناسایی مواد مناسب شامل شیشه‌های رنگی و فلزات حکاکی‌شده؛ و سوم، ارائه چارچوبی نظام‌مند برای تلفیق هنر سنتی با فناوری‌های مدرن. یافته‌ها مؤید آن است که این رویکرد می‌تواند تا 35% به احساس آرامش ساکنین بیفزاید و 25% در مصرف انرژی صرفه‌جویی ایجاد کند. این پژوهش گامی مهم در جهت بومی‌سازی طراحی نورپردازی و احیای هنرهای سنتی ایرانی محسوب می‌شود.
کلمات کلیدی : نورپردازی فضاهای مسکونی نگارگری صفوی طراحی بومی هویت فرهنگی فناوری‌های نوین