واکاوی زیباییشناسی هنر اسلامی و خطای تعمیم در دیدگاه سنتگرایان مبتنی بر آراء لیمن و گرابار
واکاوی زیباییشناسی هنر اسلامی و خطای تعمیم در دیدگاه سنتگرایان مبتنی بر آراء لیمن و گرابار
فاطمه صمدی1
1) کارشناس ارشد پژوهش هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران -
محل انتشار :
چهارمین کنفرانس بین المللی معماری،عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(4icacu.com)
چکیده :
پژوهش حاضر به واکاوی زیباییشناسی هنر اسلامی و نقد خطای تعمیم در دیدگاه سنتگرایان، مبتنی بر آراء لیمن و گرابار میپردازد. اولیور لیمن فیلسوفی است که در زمینهی فلسفهی دین، زیباییشناسی و فلسفهی اسلامی تخصص دارد و آثار متعددی دربارهی هنر اسلامی و دیدگاههای فلسفی شرق و غرب نوشته است. اولگ گرابار نیز مورخ و پژوهشگر هنر اسلامی، با تمرکز بر مطالعه جزئیات تزئینی و معماری اسلامی، به فهم عمیقتری از ابعاد فرهنگی و تاریخی هنر اسلامی کمک کرده است. سنتگرایان معمولاً هنر اسلامی را بهعنوان هنری ذاتگرا و عرفانی تعریف میکنند که از الهیات و عرفان اسلامی الهام گرفته است. این تعریف غالباً هنر اسلامی را بهصورت یکپارچه و ثابت معرفی کرده و از تنوع تاریخی و فرهنگی آن غافل میشود. مسئله اصلی این پژوهش، بررسی خطای تعمیم سنتگرایان و تاثیر آن بر درک نادرست از هنر اسلامی است. سوال پژوهش این است که چگونه دیدگاههای تعمیمیافته سنتگرایان موجب محدودیت در شناخت زیباییشناسی هنر اسلامی شده و چه ابعاد مغفولی را نادیده میگیرد؟ هدف پژوهش، نقد رویکرد سنتگرایان و ارائه یک تحلیل واقعگرایانه از هنر اسلامی است که تنوع تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی آن را بهدرستی در نظر بگیرد. روش پژوهش ذیل، توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری دادهها به شیوه کتابخانهای انجام شده است. این روش امکان تبیین نظریات مختلف و تحلیل آنها بر مبنای مستندات تاریخی و هنری را فراهم میکند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که دیدگاههای سنتگرایان با تاکید بیش از حد بر عناصر عرفانی و الهیاتی، بسیاری از جنبههای متنوع هنر اسلامی را نادیده گرفته و به یک تعمیم نادرست از این هنر منجر میشود. این پژوهش با نقد این رویکرد، بر اهمیت توجه به زمینههای تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی هنر اسلامی تأکید میکند و پیشنهاد میکند که تحلیلهای آینده باید به پیچیدگیهای این هنر با نگاه چندجانبه توجه کنند.
کلمات کلیدی :
هنر اسلامی
تعمیم
سنتگرایی
اولیور لیمن
اولک گرابار.