مؤلفه‌های زیستی مؤثر در شکل‌گیری سیاه‌چادرهای منطقه زاگرس مرکزی

محمدصادق فلاحت¹ محمدرضا محمدی²

1) دانشیار گروه معماری دانشگاه زنجان،
2) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه زنجان،

محل انتشار : یازدهمین کنگره سالانه ملی عمران، معماری، هنر و توسعه شهری(11icsau.ir)
چکیده :
محیط‌های زیستی و نحوه شکل‌گیریشان به عنوان یک از اصلی‌ترین موضوعات معماری، تأمین کننده‌ی فضای زندگی و زمینه‌ساز آرامش، سلامت، پرورش و خودشکوفایی انسان‌هاست؛ امروزه افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی طی دهه‌های اخیر، مهاجرت از روستاها به سمت شهر و افزایش تقاضا برای خانه و همچنین کمبود زمین، بالا بودن قیمت و تبدیل شدن خانه به کالای تجاری، محیط‌های زیستی را خالی از کیفیت ساخته است. به طوری که در بسیاری موارد تحت تأثیر سیاست‌های توسعه کمی مسکن، تأمین خانه جای خود را به ایجاد سرپناه داده است؛ که دیگر نمی‌توان آن دلبستگی ساکنین را نسبت به محل زیستگاهشان شاهد بود. در پژوهش حاضر تلاش برآن است که با بررسی سیاه‌چادر عشایر منطقه زاگرس مرکزی که از دستاوردهای معماری‌ بومی آن منطقه است؛ به مؤلفه‌های زیستی و پایداری آن دست یافته تا بتوان از آن در معماری امروز الگو برداری کرد. در این راه با گردآوری اطلاعات به صورت میدانی و منابع کتابخانه‌ای به بررسی این سبک از زندگی و منطقه پرداخته می‌شود تا تأثیر فرهنگ و اقلیم را در شکل‌گیری کالبد خانه عشایر (سیاه‌چادر) مشاهده نمود. از این منظر معماری سیاه‌چادر، حاصلی از تلفیق مفاهیمی از قبیل ارزش‌های فرهنگی، زیست گروهی، هم‌زیستی با طبیعت، استفاده از منابع بومی، توجه به اقلیم، انعطاف‌پذیری و جزئیات سازگار با نوع زندگی می‌توان دانست.
کلمات کلیدی : سیاه‌چادر زیست‌گاه زاگرس مرکزی معماری