واکاوی ساحت واصالت هنراسلامی (باتکیه برآراء واندیشه های شیخ شهاب الدین سهروردی)

بهمن دیناروند¹ فرج الله براتی² گودرز شاطری³

1) دانشجوی دکتری فلسفه وکلام اسلامی واحداهواز
2) استادیاردانشگاه آزاداسلامی واحداهواز
3) استادیاردانشگاه آزاداسلامی واحداهواز

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(2icacu.ir)
چکیده :
معنا و مفهوم واژه هنر به گونه ای که در عصر حاضر با آن آشنایی داریم با معنای آن در گذشته متفاوت است و این تفاوتها ناشی از نگرش های حاکم بر هر دوره زمانی و همچنین پیش فرض های آن بوده است.در مشرق زمین هنر بر سانتیما نتالیسم یعنی بر احساسات زودگذر استوار نیست ؛ بلکه بر مثال خدایان کار کردن است که منظور از خدایان ، موجودات مجرد و آسمانی هستند . از نظر هنرمندان اسلام ، هنر عبارت از ساخت و پرداخت اشیاء بر وفق طبیعتشان که خود حاوی زیبایی بالقوه است ، زیرا زیبایی از خداوند نشات می گیرد و هنرمند باید بدین بسنده کند .می توان از زوایای گوناگون هنر را تقسیم بندی کرد ؛ از جمله اینکه هنر را بر اساس ماهیت و چگونگی در نظر بگیریم به هنر مقدس و غیر آن ، و اگر بر اساس مبدا ملاحظه کنیم ، به هنر معنوی ، توحیدی و هنر مادی گرایانه قابل تقسیم است . مضافا اینکه اگر مقوله هنر را از جهت غایت و هدف بنگریم ، هنر متعالی و سعادت بخش و هنری که تعالی انسان را تضمین نمی کند ، قابل ملاحظه است .با استناد به فحوای کلام فلاسفه و اندیشمندان اسلامی می توان گونه های مختلف هنر را استنباط کرد که از جهت مبدا ، غایت و ماهیت به هم نزدیک اند.اندیشه های شیخ اشراق درجهان اسلام ازجایگاه مناسب ووالایی برخورداراست.آراء ونظرات وی درساحت معماری کشورهای اسلامی بویژه کشورایران جلوه گر است.به عنوان نمونه با تعمق در آثار سهروردی می توان به گونه هنری که در جهت زیبایی ( زیبایی واقعی و استعلائی ) گام بر می دارد پی ببریم به طوری که می توان ان را هنر ارزشی نام نهاد و دیگری ، هنری که از این ویژگی بی بهره است و در مسیر تعالی و تکامل انسان حرکت نمی کند و می توان آن را هنر غیر ارزشی نامید.سوال اینجاست که اصالت وریشه هنراسلامی ازکجا نشآت می گیرد؟وآیافلسفه اشراق برمعماری اسلامی موثر بوده است.
کلمات کلیدی : هنر فلسفه هنر نور ظلمت تخیّل معماری اسلامی