بحران قاچاق انسان و مهاجران غیرقانونی در پرتو حقوق بین الملل و عملکرد اتحادیه اروپا در مقابله با این بحران

رؤیا زارع نعمتی¹

1) دانشجوی دوره دکتری حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی و وکیل پایه یک دادگستری

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در علوم انسانی(2mahconf.com)
چکیده :
قاچاق انسان ومهاجران غیر قانونی جنایاتی مغـاير بـا كرامـت انسـاني و حقوق بشر قلمداد می شوند و ابعـاد حقـوق بشـري قاچاق انسان و مهاجران غیر قانونی موجب شده تادر فرآيند مبارزه با اين بزه ها وظـايف و تكـاليفي بردولـت ها، به عنوان مخاطبين اصلي حقوق بشر، تحميـل شـود كـه از مهمتـرين آنهـا حمايـت از بزه دیده مطابق موازین حقوق بشری است . از سوی دیگر ايـن جنایات كـه اغلـب بـه صـورت فراملـي ارتكـاب مـــي يابـنــد ، نظـــم عمـــومي حـــاكم بـــر جامعـــه بـــين المللـــي را نيـــز بـــر هـــم می زنند. نقض کر امت انسانی توسط قاچاقچیان انسان و ارتباط تنگاتنگ قاچاق با دیگر جرائم سازمان یافته فراملی، مانند پولشویی، از علل اصلی عزم جامعه جهانی برای مبارزه با این جنایات است. بيشتر بزه ديدگان جنایت قاچاق انسان تحت تاثير فقر و محروميت هاي اقتصادي و اجتماعي و به علت فريب يا اجبار در فرآيند قاچاق انسـان وارد و بـه بهـره كشـي از خود تن مي دهند و اين وضعيت عدم مسوليت كيفري آنها و لزوم حمايـت از ايشـان را تاکید می کند. به بيان ديگـر الـزام دولـتهـا بـه حمايـت از بـزه ديدگان جنایت قاچاق انسان از آنرو است كه جامعه او را مجرم نمي داند تا مجازات كنـد، بلكه او را بزه ديده و قربانی جرمی می داند كه شايسته كمك و حمايت است تـا حقـوق تضييع شده او اعاده شود . البتـه جبـران ايـن حقـوق تضـييع شـده بـدون حمايـت و مساعدت دولتها امكان پذير نيست. حمایت از بزه دیدگان این جنایات به موازات دلائل انسانی و ارزش های حقوق بشری از آنرو است که این افراد بزه دیده و قربانیان این جنایات هستند بر این مبنا، اسناد بین المللی مانند پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات قاچاق اشخاص به ویژه زنان و کودکان سازمان ملل متحد و کنوانسیون اقدام ضد قاچاق انسان شورای اروپا، تدابیر حمایتی کمیته ‏ای را که به بهبودی جسمی، روانی و اجتماعی بزه دیده کمک می‌کند، پیش ‏بینی کرده‏ اند. از مهمترین این تدابیر عبارتند از: عدم مجازات بزه دیده برای جرائمی که در فرآیند قاچاق انسان به انجام آن مجبور شده اند، تامین مسکن مناسب و امن، کمک‌ های مادی، اجازه اقامت، بهره مندی از خدمات پزشکی و روانشناختی، آموزش شغلی و برنامه ‏های توانبخشی، ارائه اطلاعات، مشورت‌‏ها و کمک‌های حقوقی و تسهیل مشارکت بزه دیده در دادرسی، خدمات ترجمه و ... . علاوه بر این پدیده قاچاق انســان و مهاجران غیرقانونی ، يکی ازپيچيده ترين و درعين حال خشــن ترين جنایاتی اســت که در حال حاضر در سطح جهان روی می دهد. اين پديده که باهدف ارتکاب اعمال غيرقانونی صورت می گيرد،دامنگير بسياری از کشورهای جهان شده است .در حال حاضر قاره اروپا با بزرگترین بحران مهاجرت پس از جنگ جهانی دوم روبه رو می باشد. بحرانی که بعد از جنگ‌های یوگسلاوی در دهه 1990 تاکنون بی‌سابقه بوده است. وضعیت کنونی باعث شده تا بین 28 کشور اتحادیه اروپا اختلاف نظر ایجاد شود و افکار عمومی نیز در برخی از این کشورها به خصوص بعد از یافتن جسد یک کودک 3 ساله سوری در سواحل ترکیه جریحه دار شده است. این کشورها در مقابله با بحران مهاجرت غیر قانونی و قاچاق انسان در چند سال اخیر عملکرد مناسبی را از خود به نمایش نگذاشته‌اند. از اینرو واکاوی و تجزیه و تحلیل موردی نسبت به عملکرد اتحادیه اروپا در مواجه با معضل قاچاق انسان و مهاجران غیرقانونی از اهمیت بسزائی برخوردار است
کلمات کلیدی : قاچاق انسان و مهاجران غیر قانونی جنایات سازمان یافته فراملی حمایت های حقوق بشری اتحادیه اروپا