راهنماهایی برای مدیریت بحران در پروژه‌های بازسازی پس از فاجعه: رویکردی یکپارچه برای تاب‌آوری و بازسازی

محمدرضا توکلی میاندهی¹

چکیده :
پروژه‌های بازسازی پس از فاجعه (PDR) اغلب به دلیل فوریت، محدودیت‌های منابع، پیچیدگی‌های حاکمیتی و پویایی ذینفعان با چالش‌های شدیدی روبه‌رو می‌شوند. مطالعات اخیر بر نقش حیاتی استراتژی‌های قوی مدیریت بحران تأکید می‌کنند که با اصول تاب‌آوری در هم ادغام شده‌اند تا بازسازی ایمن‌تر، سریع‌تر و پایدارتر صورت گیرد. این مقاله‌ی مروری یافته‌های رشته‌های گوناگون – مهندسی، مدیریت پروژه، مطالعات بشردوستانه و علوم اجتماعی – را درهم می‌آمیزد تا راهنماهایی عملی برای مدیریت سناریوهای بحرانی در بازسازی پس از فاجعه تدوین کند. با استفاده از روش جستجوی ساختارمند در میان پایگاه‌های داده‌ی مجلات و ادبیات خاکستری، ۶۶ مطالعه‌ی مرتبط را که میان سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۵ چاپ شده‌اند، تحلیل کرده و آن‌ها را ذیل چهار محور: حاکمیت و هماهنگی ذینفعان، مدیریت منابع، استانداردهای فنی برای طراحی تاب‌آور و رویکردهای جامعه‌محور، طبقه‌بندی نموده‌ایم. یافته‌ها بر اهمیت چهارچوب‌های برنامه‌ریزی یکپارچه، مشارکت چندذینفعی، استراتژی‌های تأمین انعطاف‌پذیر و طراحی متمرکز بر کاربران نهایی تأکید دارند. عوامل زمینه‌ای همچون شرایط سیاسی، ملاحظات فرهنگی و وضعیت اجتماعی-اقتصادی در شکل‌دادن پاسخ‌های ویژه‌ی هر منطقه نقش کلیدی دارند. سه معیار کلیدی برای سنجش موفقیت – ایمنی، شایستگی و انعطاف‌پذیری – در کنار پارادایم رایج هزینه-زمان-کیفیت، نمایان شده است. مباحث ارائه‌شده بر اهمیت پرکردن فاصله‌ی نظریه و عمل در حوزه‌ی مدیریت بحران در بازسازی تأکید دارند. مجموعه‌ای از راهنماهای ساختارمند پیشنهاد شده است تا هم‌افزایی میان نهادهای دولتی، سازمان‌های غیردولتی، بخش خصوصی و جوامع محلی تضمین گردد. درنهایت، مقاله شکاف‌های پژوهشی مهم در ارزیابی‌های بلندمدت تاب‌آوری، تصمیم‌گیری داده‌محور و سیاست‌گذاری فراگیر را برجسته می‌کند. یافته‌های کنونی به دولت‌ها، سازمان‌های بشردوستانه و متخصصان ساخت‌وساز کمک می‌کند تا بازسازی‌های پس از فاجعه را تاب‌آورتر، اجتماعی‌تر و با تمرکز بر جامعه محلی شکل دهند.
کلمات کلیدی : بازسازی پس از فاجعه؛ مدیریت بحران؛ تاب‌آوری؛ هماهنگی ذینفعان؛ مدیریت منابع؛ حاکمیت؛ پایداری

زبان مقاله : فارسی
محور مقاله : مدیریت ریسک و بحران و راه کار های ایجاد مدیریت جامع بحران
محل انتشار : چهارمین کنفرانس بین المللی معماری،عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
آدرس وب سایت کنفرانس : 4icacu.com
کد IOI مقاله : AZDE-AADDEG
لینک مستقیم مقاله : https://isnac.ir/AZDE-AADDEG