شناسایی وجوه انطباق ملاحظات پدافند غیرعامل و مشخصه های طراحی شهری

ساجده باغبان¹ زهرا دشتی² مریم دانشور³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گرایش بهسازی و نوسازی بافت فرسوده، دانشگاه فردوسی مشهد،
2) دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد،
3) استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد،

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(5icsau.com)
چکیده :
امروزه با پیشرفت هاي صورت گرفته در فناوري تسلیحات و تجهیزات نظامي، مناطق شهري بیشتر درمعرض خطر تهاجم قرار گرفته اند. از مهم ترين عوامل افزايش دهنده تلفات انساني در حملات نظامي به مناطق شهري، عدم رعايت اصول پدافند غیر عامل در آنهاست. اين تحقیق با روش توصیفي - تحلیلي به دنبال تطبیق اصول پدافند غیر عامل و طراحی شهری درخیابان جانباز است. پدافند غیر عامل برای دومین کلانشهر ایران که میتواند در زمان جنگ یکی از اهداف مهم دشمن باشد بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد. لذا برای پرداختن به این موضوع خیابان جانباز(حدفاصل تقاطع جانباز و سجاد تا چهارراه جانباز) که یکی از مراکز مهم غرب شهر مشهد به شمار می رود، برای این تحقیق در نظر گرفته شده است، تا به بررسی آن در طول تحقیق پرداخته شود. در این راستا سه ساختمان پروما، پاژ و بانک صادرات به دلیل اهمیتی که این ساختمان ها از منظر پدافند غیرعامل دارند، برای مطالعه تطبیقی مشخصه های طراحی شهری و ملاحظات پدافند غیر عامل بر روی آنها انتخاب شده اند و با ابزارهای مشاهده، مطالعات اسنادی و تحلیل گرافیکی مورد بررسی قرار گرفته اند. این تحقیق به دنبال سنجش ملاحظات پدافند غیر عامل در طراحی مکان ها و فضاهای شهری است تا علاوه بر رفع نیازهای شهروندان و ایجاد کیفیات شهری، امنیت شهروندان نیز در شرایط تهدید بالا رود. بدین منظور در این پژوهش، اصول طراحی شهری و پدافند غیر عامل به دو دسته اصول مرتبط با فرم و اصول مرتبط با مکان یابی تقسیم بندی شده است. یافته های این پژوهش بیانگر این موضوع است که در انطباق ملاحظات پدافند غیرعامل و مشخصه های طراحی شهری، برخی از آنها در هماهنگی بایکدیگر نبوده و یکدیگر را نقض می کنند. همچنین، پس از بررسی این اصول در سه ساختمان مذکور، مشاهده شد که برخی از اصول مورد بررسی در طول تحقیق در این سه ساختمان رعایت نشده است.
کلمات کلیدی : پدافندغیرعامل طراحی شهری شهر مشهد.