بررسی و مطالعۀ کالبدیِ مراکزمحلات هفتگانۀ بافت تاریخی نایین

یوسف یوسفی¹ مهدی سلطانی محمدی²

1) دانش آموختۀ مقطع کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی
2) دانش آموختۀ مقطع کارشناسی ارشد ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، دانشگاه شهید بهشتی

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(5icsau.com)
چکیده :
بافت تاریخی نایین از هفت محله به نامهای کلوان، درب مسجد، نوگ اباد، پنجاهه، کوی سنگ، چهل دختران و سرای نو تشکیل شده است. این محلات توسط گذرهایی به یکدیگر و سایر عناصر وفضاهای شهری متصل می¬شوند. برای ادامه حیات این تقسیم بندی کالبدی-فرهنگی شهر، تمامی عناصر وبناهای خدماتی و عمومی در کنار و یا نزدیکی این مراکز محلات مکان¬یابی شده¬اند. مقاله حاضر در صدد بررسی و مطالعه مراکز محلات هفت گانۀ بافت تاریخی نایین و همچنین عناصر وفضاهای قرار گرفته در انها می¬¬باشد و از روشهای توصیفی-تحلیلی و روش داده اندوزی میدانی و کتابخانه¬ای بهره می¬برد. مرکز محلات در نایین مشتمل بر فضای بازی تحت عنوان میدان هستند که دو یا چند راه ارتباطی محله به ان منتهی می¬گردد. در کنار این میدان یا با فاصله از آن، عناصر و فضاهای خدماتی عمومی از قبیل آب انبار، مسجد، سقاخانه، حسینیه، حمام و دکان قرار گرفته¬اند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مرکز محلۀ نوگ آباد با مساحت 873 متر مربع بیشترین مساحت را در بین مراکز محلات هفت گانه دارا است، همچنین به این مرکز محله، 5 راه منتهی می¬ شود¬ که بیشترین تعداد راه¬های منتهی شونده در میان مرکز محلات محسوب می¬گردد. مرکز محلات سرای نو و نوگ آباد دارای بدنه سازی یک طبقه در فضای دخلی میدان می¬باشند ولی در سایر مرکز محلات میدانهای دو طبقه طراحی شده¬اند. در بررسی کاربریهای این مرکز محلات مشخص شد که بیشترین کاربریها متعلق به کاربریهای مذهبی شامل حسینیه، سقاخانه، مسجد و مقبره می¬گردد.
کلمات کلیدی : بافت تاریخی نایین مرکز محله میدان تحلیل کالبدی