مطالعه الگوی کثرت در وحدت و وحدت در کثرت در رابطه با مفهوم حج و طراحی مجتمع فرهنگی یادمانی شهدای منای حج 1394

ژیر مصطفی¹ کامران علیزاده آذر²

1) دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری گرایش معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران،
2) دانشیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، ایران،

محل انتشار : کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشور های جهان اسلام(cau2018.ir)
چکیده :
اوج اعتلا و شکوفایی هنر ایرانی در ساحت مقدس هنر اسلامی متجلی گشته است. توحید نخستین اصل معماری اسلامی به شمار آمده و از جمله ویژگی های آن وحدت است. درهنراسلامی، پدیده«وحدت در کثرت» و «کثرت در وحدت» وجود دارد. به جامعه انسانی نگاه کنیم ظاهر انسان ها متفاوت است، اما از نظر فطری در باطن یکی هستند، همین انسان های متفاوت در مراسم مذهبی حج مسلمانان به وحدت می رسند. نماد وحدت در کثرت و اندیشه توحیدی زمانی پدیدار می شود که میلیون ها انسان در طواف کعبه به حرکت در می آیند، از این عدۀ کثیر یک کل سازماندهی شده به وجود می آید و این گونه در مراسم حج، وحدت در کثرت معنا می یابد. فرهنگ بسان خوان غنی و پرنعمتی است که مبانی نظری انسان را برای آفرینش مهیا می سازد، در این راستا معماری یادمانی در مقام گونه ای مهم از معماری، که با گذر قرن ها همچنان در زیستگاه های ما حضور قدرتمند معنایی و کالبدی داشته، وابستگی و ارجاعات بی واسطه تری به فرهنگ دارد. حادثه ی بسیار تلخ منا در مهر ماه سال 1394 در روز عید قربان رخ داد و باعث جان باختن و مصدومیت جمع کثیری از زایرین بیت الله الحرام شد. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی الگوی کثرت در وحدت و وحدت در کثرت در رابطه با مفهوم حج و نقش آن در طراحی مجتمع فرهنگی و یادمانی شهدای منای حج می باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بر پایه ی گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی است. با توجه به اینکه مجموعه مورد طراحی هم یک بنای یادمانی و هم یک مرکز فرهنگی است و با مطالعات صورت گرفته می توان نتیجه گرفت که وجود مجتمع های فرهنگی یادمانی درجوامع پاسخی است به نیاز جوامع هنری و ارتقاء فرهنگ که مشتمل بر فضاهای متعدد به منظور پیشبرد هر چه بیشتر و بهتر هنری و فرهنگی و همچنین تبادل فرهنگی است و از طرفی یادمانی می باشد برای زنده نگه داشتن یاد شهدای منای حج 1394.
کلمات کلیدی : فرهنگ فرهنگسرا یادمان حج کثرت در وحدت یادمان شهدای منای حج.