تحلیلی بر وضعیت انرژی در ایران و میزان مصرف حامل‌های انرژی (مطالعه موردی: آذربایجان‌شرقی، فارس، خوزستان، اصفهان و تهران)

ابوالفضل قنبری¹ موسی واعظی²

1) دانشیار گروه پژوهش‌های جغرافیایی دانشگاه تبریز، ایران -
2) کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشگاه تبریز،

محل انتشار : کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشور های جهان اسلام(cau2018.ir)
چکیده :
یکی از مهم‌ترین مباحث در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کشورهای جهان، موضوعات مرتبط با انرژی و میزان مصرف آن در بخش‌های مختلف می‌باشد. انرژی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تولید و ماده اولیه مورد نیاز در مصرف نهایی، از نظر اقتصادی دارای اثرات قابل توجهی است و نفت و فرآورده‌های نفتی کماکان مهم‌ترین تامین کننده انرژی در جهان هستند. از آنجایی که بخش انرژی زیر‌بنای اصلی توسعه به شمار می‌رود، مقدار مصرف حامل‌های انرژی نقش بسزایی در فعالیت بنگاه‌های تولیدی ایفا می‌کند. از این‌رو تحقیق حاضر با استفاده از آمار‌نامه‌های وزارت‌نیرو و سازمان‌های مرتبط و ترازنامه‌های سال‌های مختلف و تحقیق‌های انجام گرفته در این زمینه به بررسی و تحلیل وضعیت مصرف انرژی در ایران و مصرف حامل‌های انرژی در استان‌های آذربایجان‌شرقی، فارس، خوزستان، اصفهان و تهران پرداخته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که مصرف نهایی انرژی در ایران از 8/833 به 6/1058 میلیون بشکه معادل نفت خام افزایش یافته است. این افزایش چشمگیر در مصرف نهایی انرژی، ضرورت تداوم و شتاب در اقدامات بهینه‌سازی در عرضه و تقاضای انرژی را بیش از پیش ضروری می‌سازد. چرا که سالانه صادرات انرژی کشور تنها 9/6 درصد کاهش داشته در حالی‌که واردات سالانه 4/9 درصد افزایش یافته است. ادامه این روند باعث می‌شود که وابستگی انرژی کشور به واردات افزایش یابد. کارایی مصرف انرژی نیز در ایران در بازه 70 الی 80 درصد قرار دارد و وضعیت نامناسبی نسبت به کشورهای دیگر دارد. مصرف حامل‌های انرژی بنزین، گاز و برق در استان‌های مورد نظر نشان‌دهنده این امر است که مصرف در استان‌های آذربایجان‌شرقی، فارس و اصفهان با ریتم هماهنگی مصرف می‌شود ولی در استان‌های خوزستان و تهران بنا به شرایط خاص مصرف حامل‌های انرژی با نوسانات زیادی همراه است و همواره در حال کاهش و افزایش می‌باشد
کلمات کلیدی : مصرف انرژی حامل‌های انرژی کارآیی انرژی ایران .