مقایسه تطبیقی نقوش ارسی خانه‌های تاریخی بهنام و قدکی با مسجد کبود

احدنژادابراهیمی¹ معصومه صالحی²

1) دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تب
2) دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

محل انتشار : کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشور های جهان اسلام(cau2018.ir)
چکیده :
برای هنرمند مسلمان همواره الهام از طبیعت و استفاده از عناصر وابسته به طبیعت موضوع جذابی بوده است استفاده از عناصر مختلف در بخش های مختلف هنر و معماری و عناصر وابسته به آنها هدف مهمی برای هنرمندان بوده است که شناخت آنها می تواند در ارتقا کیفیت هنری مفید باشد.در این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی به این موضوع می‌پردازد، سعی بر مقایسه تطبیقی نقوش ارسی خانه‌های بهنام و قدکی و مسجد کبود شده است و بر این اساس به تجزیه‌وتحلیل نقوش هندسی و گیاهی این بناها پرداخته شد تا به تشابه و تفاوت آن‌ها در کاربری‌ها و دوره‌های متفاوت به دست آید. با توجه به مطالعات و بررسی‌های انجام شده در هر سه بنا نقوش گیاهی ( طرح گردان ) و هندسی هردو به‌کاررفته است. به دلیل اینکه مصالح ارسی‌ها چوب می‌باشد اسلیمی‌ها به نقوش ساده گیاهی ( طرح‌های گردان ) تبدیل‌شده است. ولی درنهایت همه از ویژگی‌های کلی اسلیمی که استفاده از خطوط کمانی و و مارپیچ و اشکال گیاهی است و از سمت داخل به طرف حاشیه بصورت موزون و هارمونی، طراحی و اجرا شده که دارای نظم و ترتیب می باشند، تبعیت می‌کنند. در هر سه بنا ، شکل‌های برگ ، بته‌جقه بادام یا سرو و گل لاله که از ترکیب بته‌جقه‌ها به‌دست‌آمده استفاده‌شده است . نقوش هندسی خانه بهنام و مسجد کبود نیز تشابهاتی با یکدیگر دارند .علی‌رغم شباهت‌های نقوش با یکدیگر ، هرکدام ، نقش و رنگ‌آمیزی‌های منحصربه‌فردی دارند.
کلمات کلیدی : نقوش هندسی نقوش گیاهی خانه قدکی خانه بهنام مسجدکبود تبریز