راهکارهایی به منظور تقویت موقعیت یابی فضایی از طریق ایجاد خوانایی و قلمروهای فضایی در طراحی معماری

محمد علی پرهازه¹

1) فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی معماری از دانشگاه صنعتی مازندران

محل انتشار : دومین کنگره بین المللی علوم، مهندسی و تکنولوژی - هامبورگ(germanconf.com/2nd)
چکیده :
در دهه های اخیر، به دلیل رشد شهرنشینی در کشور، الگوهای تولید مسکن تغییر یافته و لزوم ایجاد مسکن انبوه، سبب کاهش کیفیت و مطلوبیت محیط های مسکونی شده است. مجتمع های مسکونی امروزی به دلیل عدم توجه به نیازهای انسانی و در نظر نگرفتن پیامدهای روانشناختی آن، زندگی فردی و اجتماعی ساکنین را با مشکلات و نابسامانی های متعددی مواجه کرده است. شناخت و بررسی مسکن منوط به شناسایی و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر آن است. برای بررسی مسکن، اصول و معیار های فراوانی در نظر گرفته می‌شود که به جنبه های کیفی و کمّی مسکن می‌پردازند. افراد با زندگی در مجموعه های چند خانواری، نه تنها از مزایای زندگی جمعی برخوردار نیستند، بلکه این امر را عاملی برای خدشه دار شدن حس خلوت و زندگی فردی خود می دانند. حال آنکه انسان نیازمند آرامش، احساس امنیت در زندگی خصوصی خود و محترم شمرده شدن قلمرو خویش از جانب دیگران است و ساماندهی محیط زندگی وی، جز از طریق اتخاذ شیوه های صحیح در مشخص ساختن عرصه های خصوصی و عمومی زندگی او و ایجاد سلسله مراتبی دقیق در کلیه ی زمینه های فضایی، دسترسی و میسر نیست. لذا تحقیق حاضر در جهت دستیابی به راهکارهایی به منظور تقویت موقعیت یابی فضایی از طریق ایجاد خوانایی ومفصل بندی قلمروهای فضایی به بررسی مفهوم موقعیت یابی فضایی می پردازد و رهنمود هایی را به منظور دستیابی به آن ارائه می نماید. چرا که این امر، می‌تواند برای تحلیل وضع موجود سکونتی، تصمیماتی آتی به منظور ارتقای سطح کیفی محدوده‌های سکونتی افراد و جلوگیری از تکرار نواقص در دیگر مکان‌ها موثر واقع گردد. این پژوهش به روش اقدام پژوهی و از طریق بررسی اسناد موجود انجام شده است. از بررسی مطالعات این نتیجه حاصل شد که عواملی مانند احساس مالکیت،کنترل پذیری، سلسله مراتب فضایی از عمومی تا خصوصی، غریب گز بودن، مفصل بندی مناسب قلمروهای فضایی، شخصی سازی، وجود علائم و نشانه های نمادین و هویتی و مدت حضور صاحبان قلمرو در فضا، از راهکارهای مؤثر و مهم در تقویت موقعیت یابی فضایی هستند که در ایجاد فضایی مطلوب و خوانایی عناصر در فضا نقش مؤثر دارند.
کلمات کلیدی : موقعیت یابی فضایی خوانایی قلمروهای فضایی معماری