بن مایه های اساطیری در زرین قبانامه

نازنین علی‌آبادایلامی¹ شیرین آذر افروز²

1) فارغ التحصیل کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا تهران
2) فارغ التحصیل کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولایت ایرانشهر

محل انتشار : دومین همایش ملی نگاهی نو به زبان و ادب عامه(ammeh2.ir)
چکیده :
چکیده اسطوره نمایانگر فرهنگ و تمدن و آداب‌ورسوم و تفکر یک ملت در دوران کهن ماقبل تاریخ است که نسل به نسل نقل شده و به‌صورت میراثی ماندگار به نسل‌های بعدی رسیده است. در فهم عامه و برخی فرهنگ‌ها، اسطوره معنی -آنچه خیالی و غیرواقعی است و جنبه افسانه‌ای محض دارد- یافته است؛ اما اسطوره را باید داستان و سرگذشت مینوی دانست که معمولاً اصل آن معلوم نیست و شرح عمل و عقیدة نهاد یا پدیده طبیعی است به‌صورت فراسویی، که دست‌کم بخشی از آن، از سنت‌ها و روایت‌ها گرفته شده و با آیین‌ها و عقاید دینی پیوندی ناگسستنی دارد. زرّین‌قبانامه منظومه‌ای پهلوانی از شاعری ناشناس است که احتمالاً در دورة صفویه سروده شده است این اثر همانند سایر حماسه‌ها تکرار اسطوره‌هاست؛ زیرا حماسه در زیرساخت خود هیچ‌وقت جدا از اسطوره نبوده است. در این پژوهش که به روش تحلیلی توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است سعی براین بوده که بن‌مایه‌های اساطیری در این اثر نشان داده شود. در این پژوهش تعدادی از بن‌مایه‌های آن مورد بررسی قرار گرفته از جمله: اسطورة قهرمان؛ نیروهای خیر و شر یا اهورائی و اهریمنی؛ کردارهای پهلوانی- اساطیری؛ ابزارهای اساطیری؛ جغرافیای اساطیری؛ زمان اساطیری؛ باورها و آیین‌های اساطیری و درخت مقدس. حاصل کار نشان می‌دهد که این حماسه با اسطوره آمیخته است. واژه‌های کلیدی: زرّین‌قبانامه، بن‌مایه، اساطیر
کلمات کلیدی : زرّین‌قبانامه بن‌مایه اساطیر