بررسی ساخت صوری جمله‌های شرطی در کتاب «علویه خانم»

سیده عاطفه بقایی¹

1) دانشجوی دکتری زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

محل انتشار : دومین همایش ملی نگاهی نو به زبان و ادب عامه(ammeh2.ir)
چکیده :
در این پژوهش به بررسی ساخت صوری جمله‌های شرطی در کتاب عامیانۀ «علویه خانم» اثر صدق هدایت براساس چارچوب نظری ماهوتیان (1378) پرداختیم. جملۀ شرطی، جمله‌ای متشکل از دو بند پایه یا جزای شرط و پیرو یا شرط است. بند شرط اغلب با یکی از کلمات ربط شرطی همانند «اگر، هرگاه، به‌شرط اینکه، درصورتی‌که و...» و مقدم بر بند جزای شرط می‌آید. کلمۀ ربط شرطی «اگر» بیشترین بسامد وقوع در جمله‌های شرطی زبان فارسی را داراست. به منظور این مطالعه، کتاب «علویه خانم» مورد بررسی قرار گرفت و تعداد 75 جملۀ شرطی بدست آمد. با بررسی این جمله‌ها به این نتیجه رسیدیم که در اغلب آنها بند شرط مقدم بر بند جزای شرط قرار گرفته است و از کلمات ربطی مانند «اگر، اگه، که، تا، هر، الا، وگرنه، هروقت» به عنوان کلمۀ ربط شرطی استفاده شده است و برخی از جمله‌های شرطی نیز بدون کلمۀ ربط شرطی آمده‌اند.
کلمات کلیدی : ساخت شرطی کلمۀ ربط شرط بند شرط بند جزای شرط علویه خانم صادق هدایت.