بررسی و تحلیل دو نمایشنامۀ عروسکیِ «غروب در دیاری غریب» و «عروسک ها» از بهرام بیضایی با توجه به عناصر ادبیات عامه

مجتبی پاکزاد¹ پریسا کشاورز حمید²

1) دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد تهران جنوب
2) دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد زنجان

محل انتشار : دومین همایش ملی نگاهی نو به زبان و ادب عامه(ammeh2.ir)
چکیده :
نمایش عروسکی که تنها در قرن اخیر با ورود تأثیرات علوم غربی به ثبت و ضبط آن مبادرت شده است، پیوندی ناگسستنی با افکار و باورهای انسان سنتی دارد. از این¬رو پژوهش درباره¬ی آن¬ها امری ضروری می¬نماید. چنانکه خیمه شب بازی که خود زائیده¬ی این نمایشنامه¬هاست، بالقوه انتقادی است و می¬تواند بسیاری از معضلات و آسیب¬های اجتماعی زمانه را در هر دوره¬ای و از زبانِ، نه اعیان، که عوام در پیش روی بینندگان قرار دهد. بهرام بیضایی در دو نمایشنامه¬ی عروسکی یادشده به خوبی این فرهنگِ سنتی را با زبان عامیانه در می¬آمیزد و سپس با طرح موضوعی حماسی ـ عرفانی، اندیشه¬های نوین¬تری را در قالب نمایش سنتی و عامیانه به پیش می¬کشد. این مقاله کوششی است جهت تحلیل و بررسی عناصر عامیانه¬ی این دو نمایشنامه و همچنین جهان¬بینی بازگو شده¬ی آن که در نهایت نشان از آن دارد که ما با نمایشنامه¬ای از نظر زبانی و فرهنگی عامیانه و از نظر ایدئولوژی و جهان بینی، مدرن و حتی تراژدی گونه روبرو هستیم.
کلمات کلیدی : ادبیات عامه بهرام بیضایی نمایشنامه عروسک ها غروب در دیاری غریب