بررسی تغییرات زمانی و اثر سطح بستر بر نشست دوکفه‌ای Mytilaster lineatus در سواحل ایرانی دریای خزر

پریسا گلی نیا¹ علی نصرالهی² الهه حیدری³ جمیله پازوکی⁴

1) دانشجوی دکتری زیست شناسی دریا گرایش جانوران دریا، گروه زیست فناوری دریا و آبزیان، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران-
2) استادیار گروه زیست فناوری دریا و آبزیان- دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران-
3) فارغ التحصیل دوره کارشناسی ارشد زیست شناسی دریا گرایش جانوران دریا، دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران
4) استاد گروه زیست فناوری دریا و آبزیان- دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران

محل انتشار : دومین همایش بین المللی اقیانوس شناسی غرب آسیا(rcowa.ir)
چکیده :
دریای خزر بزرگ‌ترین دریاچه جهان و دارای گونه‌های ارزشمندی است. در آغاز قرن بیستم با باز شدن کانال ولگا گونه‌های غیر بومی از راههای مختلف وارد دریای خزر شده‌اند یکی از آنها، دوکفه‌ای Mytilaster lineatus است که به صورت گونه‌‌ای مهاجم توسط کشتی‌ از دریای سیاه وارد دریای خزر شده است. در این مطالعه که از مرداد 1392 تا تیر 1393، در حوضه جنوبی خزر (بندر امیرآباد) صورت گرفت، تغییرات زمانی و اثر سطح بستر بر نشست دوکفه‌ای M. lineatus با استفاده از پنل‌های PVC بررسی شد. در این مطالعه پنل‌ها (10×10×3/0 سانتی‌متر) با 10 تکرار به صورت افقی از بدنه اسکله آویزان و در عمق یک متری آب قرار داده شدند و هر چهار ماه از آب برداشت و با پنل‌های جدید جایگزین شدند. تراکم و میزان زیتوده دوکفه‌ای‌های روی دوسطح پنل محاسبه شد. برای تحلیل داده‌ها، از آزمون واریانس دوطرفه (TWO-WAY ANOVA) در نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد اثر زمان بر تراکم و زیتوده معنی‌دار بوده اما سطح بستر و اثر متقابل زمان و سطح، اثر معنی‌داری نداشته‌اند. بیش‌ترین تراکم و زیتوده دوکفه‌ای‌ها در ماه‌های مرداد-آبان مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که افزایش دما می‌تواند باعث افزایش تراکم و زیتوده M. lineatus شود. با توجه به افزایش ساختارهای انسان‌ساز درمحیط‌های دریایی، همچنین افزایش اثرات گرمایش جهانی بر گونه‌های بیوفولینگ، بررسی گونه‌های مهاجم از جمله Mytilaster lineatus، حائز اهمیت است. در نتیجه نتایج این مطالعه و مطالعات گسترده تر در آینده برای مدیریت اثرات ناشی از پدیده بیوفولینگ مفید می‌باشد.
کلمات کلیدی : Mytilaster lineatus تغییرات زمانی سطح بستر بیوفولینگ دریای خزر