طراحی شهری با رویکرد پدافند غیر عامل ( نمونه موردی : بافت تاریخی شهر اشنویه )

نجم الدین رش شیلان آباد¹ اسلام کرمی²

1)
2)

محل انتشار : کنفرانس ملی عمران ، معماری و شهرسازی(ncpd.ir)
چکیده :
امروزه با توسعه ی شهرها استفاده از پدافند غیرعامل در طراحی شهری و برنامه ریزی شهری به منظور مواجهه با حوادث غیرمترقبه طبیعی و انسانی امری ضروری به شمار می آید. کشور ایران به علت قرارگیری در یکی از حساس ترین نقاط جهان از لحاظ استراتژیکی و آسیب پذیرترین مناطق از نظر مخاطرات محیطی اعم از زلزله، سیل، خشکسالی و... لزوم اجرای طرحهای پدافند غیرعامل را برای آن بیش از پیش حائز اهمیت نموده است. . عمده ترین هدف پدافند غیر عامل ایمن سازی و کاهش آسیب پذیری مبنی بر بقا و حفظ امنیت می باشد که در شهرها باعث افزایش دوره کار کرد محیطی ، کاهش آلودگی زیستی، کاهش هزینه های حمل و نقل و مواردی از این قبیل می شود. پدافند غیر عامل از جمله نکاتی است که در سال های اخیر در طرح های عمرانی، مدیریت و برنامه ریزی های شهری و تاسیسات زیربنایی کشور مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر، در طرح های تفصیلی و جامع شهری این موضوع شامل ضوابط مشخص در مورد مکان یابی کاربری ها و مقاومت سازه ای بناها می باشد که می تواند برای هر شهری به عنوان یک رویه و استاندارد استفاده گردد. در این میان شهر اشنویه نیز که از لحاظ حساسیت، شاهراه ارتباطی ما بین شهرهای غربی و شرقی ، شمال شرقی کشور را بوده و از لحاظ موقعیت طبیعی کوهستانی و دارای خاک حاصلخیز بوده است ، لذا به جهت ایجاد امنیت پایدار و توسعه پایدار شهری نیازمند طراحی برنامه ریزی جامع پدافند غیرعامل میباشد. در این پژوهش ، این فرضیه مد نظر قرار گرفته که مبحث پدافند غیرعامل در طراحی شهری و مکان یابی ، برنامه ریزی شهری شهر اشنویه رعایت نشده است . سپس هدف از این تحقیق ارزیابی وضعیت شهرسازی ، طراحی و برنامه ریزی شهری این شهر از منظر پدافند غیرعامل است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات پایه ای و میدانی خواهد بود. نتایج حاکی از آن است که به علت رشد بی برنامه شهر اشنویه ، در طول تاریخ شهرنشینی آن، نوعی آشوب در نظام کالبدی مشاهده می شود وکاربری های شهری دارای تداخل و ناسازگاری است و به دنبال آن طراحی و برنامه ریزی مناسبی برای اراضی شهری از لحاظ دفاعی ، آمادگی و مقابله با حوادث صورت نگرفته است و نتیجتا امنیت اجتماعی به خطر افتاده است .
کلمات کلیدی : طراحی شهری پدافند غیرعامل برنامه ریزی شهری مکان یابی امنیت اجتماعی شهر اشنویه