نقش طرحواره ناخودآگاه در اینهمانی فضاهای معماری

الهام پرویزی¹

1) استادیار گروه معماری دانشگاه خوارزمی

محل انتشار : چهارمین کنفرانس ملی عمران ، معماری و طراحی شهری(3iccacs.com)
چکیده :
معماری هنر ساختن فضایی است؛ که مورد ادراک و ارزیابی آدم‍‍ی قرار می گیرد و نیاز به فضاهای آشنا و هویتمند در معماری از مهمترین شاخصه‌های کیفی در زندگی انسان است. بر اساس مطالعات علوم مرتبط با روان، ناخودآگاه انسان، شامل خاطرات جمعی و فردی از اشکال و فرمهای گذشته است. از این رو آدمی در برخورد با برخی فضاها، به سرعت احساس آشنایی و نزدیکی دارد و در بعضی دیگر احساس غربت. در این نوشتار به دنبال ضرورت این موضوع در معماری معاصر ایران، این پرسش مطرح است که آیا با نگاهی به فرایند شکل‌گیری طرح‌واره‌های ذهنی از فضا در ضمیر ناخودآگاه و نحوه انطباق داده‌های جدید با آن می‌توان به صورت عمیق به نحوه آشنا پنداری(این همانی) و هویتمندی فضا پرداخت؟ در این تحقیق با نگاهی بینا رشته‌ای مطالعاتی بر روی مقوله ناخودآگاه در حوزه روانشناسی و معماری صورت پذیرفته و سپس مکانیزم تأثیر آن بر نحوه شناخت معماری مورد بررسی قرار می‌گیرد. روش تحقیق کیفی است، که در ابتدا مطالب به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی در حوزه روانشناسی و شناخت ناخودآگاه و مراحل ادراک و شناخت توسط آن در ذهن انسان جمع‌آوری شده و سپس به صورت تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته، و نتیجه آنکه بررسی نحوه درک فضا توسط آدمی در ایجاد کیفیتهایی همانند این همانی و هویتمندی موثر میباشد. و ناخودآگاه انسان به عنوان منبع اصلی خاطرات و تاثیر بر رفتار و انتخاب آدمی نیاز به توجه و بررسی بیشتری در نحوه طراحی آینده فضاهای معماری دارد.
کلمات کلیدی : ناخودآگاه این همانی فضا هویت معماری خاطرات جمعی طرح واره