واکاوی و ردیابی پدیدۀ گرد و غبار روزهای 8-13 ژوئن 2008 در استان لرستان

مصطفی کرمپور¹ ایوب جعفری² سیف اله کاکی³ سید میثم جاسمی4⁴

1) عضو هیأت علمی دانشگاه لرستان
2) دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آب وهواشناسی سینوپتیک
3) دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آب وهواشناسی سینوپتیک
4) دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آب وهواشناسی سینوپتیک

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی زمین، فضا و انرژی پاک(attitude21.ir)
چکیده :
در این پژوهش سازوکار ایجاد و مسیرهای ورود گرد و غبار به استان لرستان تحلیل شد. بدین منظور نخست اطلاعات هواشناسی ایستگاه¬های سینوپتیک منطقه برای سال¬های 1378-1388 از ادارۀ کل هواشناسی استان لرستان اخذ شد. پس از جداسازی روزهای گرد و غبار، یک تحلیل آماری بر روی آن¬ها انجام شد، به طوری که فراوانی ماهانه و فصلی گرد و غبار در تیرماه و فصل تابستان بود. بیشینه و کمینۀ روزهای گرد و غباری نیز به ترتیب در ایستگاه خرم¬آباد و ازنا رخ داده است. در سال¬های 1380و 1387 نیز در تمام ایستگاه¬ها به ترتیب کمترین و بیشترین روز گرد و غباری اتفاق افتاده است. در ادامه یک رویداد گرد و غبار که به لحاظ زمانی و مکانی فراگیر بود برای تحلیل¬های بعدی انتخاب شد. تحلیل همدیدی نشان داد که با تقویت مراکز کم فشار در منطقۀ پژوهش و مناطق مولد گرد و غبار و تقویت پرفشار اطراف مدیترانه، یک شیو فشاری ایجاد شده است. در ترازهای فوقانی جو نیز با حرکت شرق سوی ناوۀ شرق مدیترانه و مکان¬گزینی محور آن بر روی سرچشمه¬های گرد و غباری، شرایط صعود فراهم شده است. بنابراین تضاد حرارتی و برهمکنش مراکز فشاری در سطح زمین و سرعت باد و شرایط دینامیکی سطوح فوقانی، یک شرایط ترمودینامیکی ایجاد کرده و باعث گرد و غبار شده است. مسیریابی حرکت گرد و غبار تا 48 ساعت قبل از مشاهدۀ این پدیده در منطقۀ پژوهش نشان داد که یک مسیر شمال غربی-جنوب شرقی که از شمال و مسیر غربی-شرقی که از مرکز و جنوب سوریه و عراق می گذرد، باعث انتقال گرد و غبار به منطقۀ پژوهش شده است.
کلمات کلیدی : گردوغبار استان لرستان همدید پرفشار مدیترانه