بررسی برخی پاسخ‌های مورفو¬فیزیولوژیکی توت‌فرنگی به گردوخاک و تنش خشکی

فاروق مفاخری¹ علی اکبر مظفری²

1) کارشناسی ارشدباغبانی گرایش فیزیولوژی و اصلاح درختان میوه
2) دانشیار گروه علوم باغبانی دانشگاه کردستان

محل انتشار : چهارمین کنگره سالانه بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(4icsda.ir)
چکیده :
در چند سال اخیر پدیده‏ی گرد و غبار یکی از چالش¬های مهم در غرب و جنوب غربی ایران بوده که سالیانه خسارات فراوانی روی محیط‌زیست و محصولات کشاورزی به جا می¬گذارد. آلودگی ناشی از گرد و خاک منجر به کاهش جذب نور، کاهش فتوسنتز، فعالیت روزنه‏ای و رشد می‏شود و در نهایت منجر به کاهش محصول خواهد شد. بنابراین در این پژوهش اثر گرد و خاک و تنش خشکی روی برخی خصوصیات مورفو- فیزیولوژیکی 2 رقم توت‏فرنگی (پاروس و کوئین‏الیزا) در طی سال‏های 1394-1395 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه‏ی طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار شاهد، تنش خشکی (2/1- مگاپاسکال)، گردوخاک، گردوخاک + تنش خشکی] و 3 تکرار طی دو سال انجام شد. در این آزمایش، شاخص پایداری غشاء سلولی، پرولین، کربوهیدرات¬های محلول کل، پراکسیداسیون لیپیدی غشاء سلولی، پروتئین¬های محلول کل، فعالیت آنزیم‏های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز، برخی خصوصیات میوه و دمای سطح برگ اندازه‏گیری شدند. نتایج نشان داد که تعداد گل پاییزه و بهاره، گل‏آذین و میوه، عملکرد، وزن خشک کل، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء سلولی و درصد زنده‌مانی در واکنش به گردوخاک و تنش خشکی در هر دو رقم کاهش یافتند. افزایش میزان مالون‏دی‏آلدئید (MDA)، فعالیت آنزیم‏های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز و پرولین و کربوهیدرات‏های محلول کل در اثر تیمارهای گرد و خاک و تنش خشکی مشاهده شد. بیشترین کاهش حجم ریشه، تعداد برگ، درصد زنده‏مانی، محتوای نسبی آب برگ و بیشترین افزایش در پرولین و کربوهیدرات‏های محلول کل، مالون‏دی‏آلدئید، در اثر تنش خشکی + گردوخاک به دست آمدند. بطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که گردوخاک تأثیر منفی روی صفات ارزیابی‏شده داشت و تنش خشکی این اثرات را تشدید نمود.
کلمات کلیدی : پراکسیداسیون لیپیدی تنش خشکی توت‏فرنگی ماده خشک کل شاخص پایداری غشاء سلولی گردوخاک