ارزیابی اثرات کاربرد مالچهای زیستی در کاهش رواناب مسیرهای چوبکشی

معصومه احمدی¹ مقداد جورغلامی² باریس مجنونیان³ شهرام خلیقی⁴

1) دانشجوی دکتری علوم جنگل گرایش مهندسی جنگل، دانشگاه تهران،
2) دانشیار گروه جنگداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران،
3) استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران،
4) دانشیار گروه احیا مناطف خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران،

محل انتشار : چهارمین کنگره سالانه بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(4icsda.ir)
چکیده :
با افزایش مکانیزاسیون عملیات بهره برداری جنگل، اثرات آن روی خاک به طور چشمگیری افزایش یافته است. عبور ماشین‌آلات در جنگل، باعث تراکم و فشردگی و کاهش تخلخل و ظرفیت نفوذ خاک جنگل و به تبع آن افزایش متوسط حجم رواناب سطحی میشود. هدف از این تحقیق تاثیر بهره برداری و عملیات چوبکشی روی مقدار رواناب مسیرهای چوبکشی و نیز ارزیابی و مقایسه اثرات انواع مالچهای زیستی روی کمیت رواناب تولید شده در مسیرهای چوبکشی است. برای دستیابی به اهداف تحقیق، از پنج تیمار شامل مسیر چوبکشی بدون تیمار، جنگل دست‌نخورده (شاهد جنگل)، مسیر چوبکشی با تیمار مالچ خاک اره، مسیر چوبکشی با تیمار مالچ کلش و مسیر چوبکشی با تیمار مالچ لاشبرگ و سرشاخه درختان برای برداشت داده‌ها استفاده شد که در سه تکرار مقایسه شدند. نتایج نشان داد که مقدار رواناب در تیمارهای جنگل دست نخورده (شاهد جنگل)، مسیر چوبکشی بدون تیمار، مسیر چوبکشی با تیمار مالچ خاک اره، مسیر چوبکشی با تیمار مالچ کلش و مسیر چوبکشی با تیمار مالچ لاشبرگ و سرشاخه درختان به ترتیب 0/401، 1/444، 0/706، 0/709 و 0/771 میلیمتر بوده که بیشترین مقدار رواناب در تیمار مسیر چوبکشی بدون تیمار و کمترین آن در تیمار جنگل دست نخورده (شاهد جنگل) مشاهده شد. همچنین با استفاده از مالچهای خاک اره، کلش و لاشبرگ و سرشاخه مقدار رواناب تولید شده به ترتیب به مقدار 51/1، 50/9 و 46/6 درصد کاهش پیدا کرد در حالیکه مقدار رواناب تولیدی قبل از کاربرد مالچهای زیستی در مسیرهای چوبکشی نسبت به جنگل دست نخورده (شاهد) 72/2 درصد بود. بنابراین کاربرد مالچهای زیستی بعد از عملیات چوبکشی زمینی موجب کاهش چشمگیر مقدار رواناب و در نتیجه باعث کاهش فرسایش میشود.
کلمات کلیدی : رواناب جنگل دست‌نخورده مالچ خاک‌اره مالچ کلش مالچ لاشبرگ سرشاخه مسیر چوبکشی بدون تیمار