بررسی نقش آموزش مبانی جمهوری ( دموکراسی ) در آگاه سازی نسل های جدید برای حفاظت از محیط زیست

هادی بخردی نسب¹

1) دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشگاه علوم و تحقیقات اصفهان و مدرس دانشگاه

محل انتشار : چهارمین کنگره سالانه بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(4icsda.ir)
چکیده :
چکیده در دنيای امروز دموکراسی واژه اي است رايج و تعريف آن می تواند چالش انگيز باشد. دموکراسی برگرفته از واژه يونانی دِموس، به معنای مردم است. در حکومت های دموکراتيک، اين مردم اند که بر قانون گزار و دولت حکومت می کنند. دموکراسی دولتی است که کليه شهروندان آن، چه مستقيم و چه غير مستقيم و از طريق نمايندگان منتخب خود، از قدرت استفاده و وظائف مدنی خود را انجام می دهند. دموکراسی ها می دانند که يکی از عملکرد های اصلی شان دفاع از حقوق اوليه ای همچون آزادی بيان، آزادی دين، حق برخورداری برابر از حمايت قانون، حقوق سیاسی، اقتصادی، حقوق مبتنی بر همبستگی و فرصت سازماندهی و مشارکت کامل در امور سياسی، اقتصادی، و فرهنگی يک جامعه است. از حیث اصول و مبانی، می توان از چهار اصل برای احراز دموکراسی یاد کرد: انتخابات آزاد، حاکمیت قانون، مشارکت شهروندان در زندگی سیاسی و اجتماعی، و رواج حقوق بشر. از طرفی در پی استفاده بی رویه از منابع طبیعی و عدم توجه به مباحث زیست محیطی و عدم رعایت الگوهای صحیح پیشرفت در قالب مفهوم توسعه پایدار، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. از همین رو حفاظت از محیط زیست به یکی از مهمترین دغدغه های بشری در دهه های اخیر تبدیل شده است. حقوقدانان با مطرح نمودن حقوق محیط زیستی بشر، سعی در حفظ این حقوق و بهبود وضعیت موجود در آن دارند. به اعتقاد اینان حقوق بشر صلاحیت آن را دارد که از محیط زیست در جهت منافع بشری محافظت نماید. با بررسی برخی از مصادیق حقوق بشر )همانند حق حیات و نیازهای اولیه برای حیات، حق بر سلامت( پی به این امر خواهیم برد که تحقق کامل و دقیق آن ها خود مستلزم این است که محیط زیست سالم به عنوان مؤلفه ای اساسی مد نظر قرار بگیرد. پاسداشت حق بر محیط زیست، آثار و برکات فراوانی خواهد داشت؛ از جمله به جهت ارتباط وثیقی که میان آن و سایر حقوق بشر به ویژه حقوق همبستگی قرار دارد، تاثیر و تاثر مستقیمی را نیز به دنبال خواهد داشت. ارتباط مستقيمی بين تحصيلات و ارزش های مردم سالاری وجود دارد: در جوامع مردم سالار، مطالب و تمرين های درسی از روش های حاكميت مردم سالار حمايت می كنند. اين روند انتقال آموزشی در يك حكومت مردم سالار ضروری است. از یک سو مبنای سیاست آموزشی در کشورهای با حاکمیت مردم سالاری، گسترش اصل آموزش است و از سوی دیگر با پذیرش حق بر آموزش و تاکید بر جامعه پذیری، تکلیف حکومت های مردم سالار تعبیه آموزه های مردم سالاری و حقوق بشری از جمله حفاظت از محیط زیست به نسل های جدید است. یکی از اصلی ترین علل تخریب و آلودگی محیط زیست، عدم آگاهی مردم نسبت به مسائل محیط زیستی است، به طوری که بدون افزایش سطح آگاه یهای مردم در زمینه حفاظت از محیط زیست، نمی توان امیدی به بهبود وضعیت زیست محیطی داشت. ایجاد آگاهی در میان توده های مردم باعث تغییر نگاه ایشان نسبت به محیط زیست و بهبود رفتار آن ها با محیط زیست می گردد. نقطه مهم ارتباط آموزش مبانی جمهوری بر حفاظت از محیط زیست در این نکته است که وقتی اصول دموکراسی در کودکان نهادی شده و جامعه پذیری آنان برمبنای آموزش بنیادهای حقوق بشر شکل می گیرد - و امتزاج آن با نهادهای اخلاقی و ارزشهای دینی - می‌تواند قوت آموزه‌ها را بیش از پیش نماید. در این حالت ما شهروندانی را برای حضور در جامعه تربیت کرده ایم که نه تنها حقوق اساسی خود را از جامعه و دولت حاکم به نحو نقادانه مطالبه می‌کنند، بلکه در مقام افرادی مسئول خود را مکلف به رعایت حقوق دیگران می پندارند که این مسئله در موضوعات مرتبط با حقوق همبستگی که مستلزم رعایت عمومی و انجام تکلیف همگانی است، نمود بیشتری خواهد یافت.
کلمات کلیدی : جمهوری آموزش دموکراسی حق بر محیط زیست سالم حفاظت از محیط زیست حقوق بشر