بررسی استاندارد ها و شاخص های شهرهای دوستدار کودک مطالعه موردی: شهر مشهد

مسلم مطلبی¹ محبوبه مطلبی²

1) کارشناس ارشد محیط زیست شهرداری مشهد
2) کارشناس بهداشت محیط مرکز بهداشت قوچان

محل انتشار : ششمین کنگره سالانه عمران، معماری و توسعه شهری(6icsau.ir)
چکیده :
طرح شهرهاي دوستدار کودک (child friendly cities) برای اولین بار در ابتدای دهه نود میلادی توسط صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (unicef) ارائه گردید و مورد توجه صاحب نظران و برنامه ریزان حوزه مدیریت شهری و شهرسازی قرار گرفت و سرانجام، در سال 2007 ميلادي شهر بنديگو (bendigo) در استراليا به عنوان اولين شهري که تمام جنبه ها و ويژگي هاي يک شهر دوستدار کودک را به خود اختصاص داده بود، معرفي و به رسميت شناخته شد. پروژه شهرهای دوستدار کودک در واقع ایجاد فرصتی برای توجه به خواسته ها، نیازها و حقوق کودکان است چرا که با رشد روز افزون شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرها، نه تنها حقوق اساسی کودکان مانند: سلامت، امنیت، شادی و نشاط آنها نادیده گرفته شده، بلکه در ساخت و گسترش شهرها نیز نیازهای کودکان مورد توجه قرار نگرفته و شهرها معمولا بر اساس نیازهای بزرگسالان طراحی و ساخته شده اند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی مفاهیم، ارزیابی ویژگیها، استانداردها و شاخص های شهر دوستدار کودک و تطبیق آنها از نگاه معماری و شهرسازی می باشد و همچنین به تاریخچه و زمینه های شکل گیری این شهرها و بررسی چالشها و مزیت های آن می پردازد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای اسنادی و تطبیقی می باشد .نتایج حاصله نشان میدهد که از بین شاخص های مورد نظر سازمان یونیسف، شاخص های فضای بازی، فضای سبز، ایمنی و سهولت تردد و امنیت کودکان که به عنوان کلیدی ترین شاخص های شهر دوستدار کودک در شهر مشهد شناسایی شده اند، در شرایط کنونی با وضعیت ایده آل فاصله بسیار زیادی دارند. لذا در نظر گرفتن کودکان در طراحی شهری و مشارکت آنان در فرآیندهای مدیریتی و برنامه ریزی شهری می تواند علاوه بر رشد و تعالی کودکان و شکوفایی شخصیتی آنها، سبب طراحی متناسب شهرها بر اساس نیازهای فیزیکی و روان شناختی کودکان در شهر مشهد باشد.
کلمات کلیدی : کودک شهر دوستدار کودک برنامه ریزی شهری مشهد