مطالعه کیفیت اقلیمی میدان در دوره ترکمانان جهت تعریف الگوی پایدار شهری در شمال غرب کشور

فرشته پاشائی کمالی¹

1) عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه

محل انتشار : ششمین کنگره سالانه عمران، معماری و توسعه شهری(6icsau.ir)
چکیده :
موضوع توسعه پایدار چند دهه ای است که در علوم مختلف از جمله معماری و شهرسازی مطرح شده و ریشه ی آن در بحران های زیست محیطی و مصرف بی رویه ی انرژی های فسیلی در جهان می باشد. بشر امروزي در اثر بر هم زدن توازن زندگي، فاصله گرفتن از طبيعت و ارزش هاي انساني، عدم توجه به فاكتورهاي محيطي-منطقه ای، رفتار سلطه جويانه و استفاده ابزاري، خود را در مواجهه با آينده اي مبهم و خطرزا مي بيند. بنابراین امروزه انگاره پایداری در شهرها به طور جدی مطرح شده است تا جایی که ارائه ی تعاریف گوناگون و راهکارهای متنوع در ارتباط با مقوله پایداری در شهرها نشان از اهمیت روزافزون این موضوع دارد. از طرفی، ﺍین مسـاله با دیدگاه دو قرن گذشته ﺍنسان مبنی بر جدﺍیی موضوعات محیطی، ﺍقلیمی و تاثیر متقابل آن در فرم فضاهای شهری در تضاد کامل ﺍست. از این منظر، توجه به طراحی بناها و کالبد شهرها در مناطق سرد و کوهستانی که از مصرف کنندگان عمده انرژی های فسیلی به شمار می روند، می تواند بخش عمده ای از مصرف انرژی و آلودگی های ناشی از آن را کاهش دهد. میدان در شمال غرب کشور، از جمله عناصر سنتی شهریست که به دلیل از هم گسیختگی ساختاری در کالبد فضایی و نیز هرج و مرج موجود در تجسم هویت آن، تعریف مشخصی در تحلیل های شهرسازی نداشته است. از طرفی، عدم انطباق مفهوم میدان در منطقه مزبور با نمونه های مشابه موجود در فلات مرکزی ایران با شاخصه محصور بودن، یکپارچگی معماری و وحدت منظره، اکثر محققان نامنظمی در فرم میدان های شمال غرب ایران را دلیل بر رشد تدریجی، عدم مطلوبیت فضایی و اجرا بدون نقشه پیش طرح دانسته اند. این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی، به بررسی تأثیر اقلیم در نحوه شکل دهی ساختار فضایی میدان صاحب آباد به عنوان نمونه موردی پرداخته است تا با شناخت ویژگی های فرمی و فضایی آن، به چهارچوب مشخصی جهت دست یابی به الگوی پایدار شهری در رابطه با فرم میدان در شهرسازی مدرن امروزی در منطقه مزبور رهنمون شود. طبق یافته های پژوهش، از هم گسیختگی ساختار فضایی میدان در شمال غرب کشور نه تنها ناشی از ضعف ساختاری آن نیست، بلکه معیار انطباق با شرایط محیطی و طبیعی از عمده سیاست های برنامه ریزی شهری بوده است که بررسی راه کارهای بومی سازی آن، زمینه ی ارزشمندی برای بکارگیری در ساخت و سازهای شهر امروزی را در پی خواهد داشت.
کلمات کلیدی : میدان توسعه پایدار فضای شهری اقلیم سرد منطقه آذربایجان