بررسی تاثیر محیط بر سلامت روحی و روانی بانوان و راهکارهایی جهت ارتقاء کیفیت محیط

مينازارع¹ وحيد پرهوده²

1)
2)

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی عمران، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران(caumconf.com/2nd)
چکیده :
با افـول نهضت معماری مدرن و وارد کردن انتقاداتی به طراحـان این نهضت در کاربرد ناقص مدل انسـان، رشـته ای به نام «روانشناسی محیط» تأسیس شد. پس از آن، با توسـعه مطالعات این رشته و کاربرد روز افزون واژه «محیط» توسـط پژوهشگران حوزه های مختلف علمی، تشخیص معنای محیط مشکل شد. در ادبیات روانشناسی محیط، مدل ها و طبقه بندی های متفاوتی از محیط و مؤلفه های آن صورت گرفته است. مقاله حاضر با مرور تحلیلی این مدل ها و با توسعه تعریف ِ«راپاپورت» از محیط، چارچوبی برای فهم ماهیت محیط و مؤلفه های آن پیشـنهاد می دهد. طبق چارچوب این مقاله، محیط یک سـری رابطه بین اشیاء با اشیاء، اشیاء با انسـان، و انسـان با انسان است. بر این اسـاس، محیط دارای سه مؤلفه اساسی است: محیط طبیعی، محیط مصنوع و محیط اجتماعی. در دنیای ماشینیزم امروز، ارتباط انسان با طبیعت فرا معیشتی است و انسان در پی یافتن فضاهایی برای زندگی است که نزدیک ترین ارتباط با طبیعت را داشته باشد. هدف از ارایه این مقاله ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻔﻬﻮم تاثیر محیط بر سلامت جسمی و روحی بانوان و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ارایه راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ ارﺗﻘﺎء ﮐﯿﻔﯿﺖ محیط با رویکرد اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ بانوان و ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اراﺋﻪ می شود. باید ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ راﻫﮑﺎرﻫﺎ ﺑﺮآﻣﺪه از ﻧﮕﺎﻫﯽ ﻣﺘﻔﺎوت و عمیق تر ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف اﻧﺴﺎن هاست. همچنین دستیابی به راه کارهایی عملکردی برای طراحان است که بتوانند با شناخت دقیق تر ویژگی های حواس انسان، فضاهایی با کیفیت مطلوب تر طراحی کنند. روش ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ پژوهش ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﮐﯿﻔﯽ و اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺘﻮار است. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ میﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎء ﻋﻤﻠﮑﺮد روﺣﯽ و رواﻧﯽ اﻧﺴﺎن ﻫﺎي اﻣﺮوز ﺑﺮاي ﻗﺮار دادن آﻧﻬﺎ در ﻓﻀﺎهایی ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ. در این مقاله تلاش می شود با بررسی سه مدل ارزیابی تأثیرات محیط طبیعی، محیط مصنوع و محیط اجتماعی، مدل جامعی براي ارزیابی تأثیرات طبیعت و فضاهاي سبز با تأکید بر سلامت روحی و روانی بانوان و مفهوم کیفیت زندگی ارائه شود. نتایج حاکی ازآن است که سلامت بانوان باید در ابعاد مختلف تأمین و دیدگاه هاي متفاوت به نقش این موجود استثنایی به گونه اي معطوف شود که جایگاه واقعی خود را بیابد. از آنجا که محیط سالم به عنوان یکی از شاخصه های پایداری زندگی و نیازهای اساسی انسان محسوب می شود، بنابراین برنامه ریزی زیربنایی برای بازسازی عوامل محیطی موثر بر سلامتی در طراحی محیط های زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است. برای این منظور تحقیق حاضر بر پایه شناسایی عوامل تاثیرگذار بر سلامت روحی و روانی بانوان، ضمن بیان اثرات محیطی موثر بر سلامت به ارزیابی چند نمونه از محیط های طبیعی سالم پرداخته و در پایان نیز راه کارهایی جهت ارتقاء کیفیت محیط ارائه نموده است تا نتایج آن راهگشایی برای ایجاد محیط های سالم بر سلامت بانوان باشد.
کلمات کلیدی : روانشناسی محیط طبیعت مؤلفه های محیطی سلامت روحی بانوان