سیر تحول کالبدی مدارس در ایران از ابتدا تا به امروز

کیمیاالسادات طبیب‌زاده¹ مهیار اردشیری² بهاره بنازاده³

1) کارشناس ارشد معماری، دانش‌آموخته مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی- غیردولتی آپادانا شیراز _
2) استادیار، عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز _
3) مربی، پژوهشگر دکتری معماری دانشگاه تهران _

محل انتشار : اولین کنفرانس بین المللی مهندسی عمران، معماری و بازآفرینی شهری(iccar.ir)
چکیده :
امروزه با نگاهی حتی نه چندان دقیق به معماری مدارس از طراحی نمای بیرونی آنها گرفته تا طراحی فضاهای داخلیشان، می‌توان به این حقیقت پی برد که بیش‌تر معماران و طراحان این محیط‌های آموزشی از فرم‌هایی مشابه و چیدمان فضایی ثابتی، الگوبرداری کرده‌اند؛ تا جایی‌که بستر طرح و توجه به زمینه‌گرایی را از یاد برده‌اند. با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت آینده‌سازان سرزمینمان باید توجه ویژه‌ای به این حوزه صورت گیرد. این مقاله حاصل پژوهشی با هدف دسته‌بندی مشخصات معماری مدارس در ادوار مختلف و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت معماری این فضاها در عصر حاضر می‌باشد. در راستای این هدف، روش تحقیق به کار گرفته شده از نوع توصیفی - تحلیلی می‌باشد. روش گردآوری به صورت مطالعات کتابخانه‌ای و ابزار گردآوری داده‌ها شامل اسناد، مدارک و کتب مربوطه ‌است. در این پژوهش، پیشینه مدرسه در ادوار مختلف ایران بررسی شده‌است. همچنین تحلیلی از فرآیند تحول معماری فضاهای آموزشی و مدارس در ایران، در قالب جدولی ارائه شده‌است و پس از آن با نگاهی تطبیقی _تاریخی، راهکارهایی در جهت بهبود وضعیت طراحی و معماری مدارس عصر حاضر پیشنهاد شده‌است. با توجه به مطالعات انجام شده و سیر تاریخی معماری مدارس، این نتیجه حاصل شده‌است که، در برخی از مدارس عصر حاضر، توجهی به اقلیم، ضوابط طراحی و اصول زمینه‌گرایی نشده‌است و از لحاظ کالبدی تنها یک الگو نسبتاً یکسانی در آنها تکرار شده‌است. مدارس قبل از انقلاب اسلامی، از مصالح بومی و طبیعی و با تزیینات فراوان ساخته می‌شده‌اند‌. همچنین، استفاده از رنگ‌های متنوع در فضاهای آموزشی دیده می‌شد؛ ولی، پس از پهلوی، تنوع رنگ در این فضاها کم‌رنگ شده‌است.
کلمات کلیدی : کالبد مدارس ایران فضای آموزشی طراحی معماری.