معاصرسازی بافت های تاریخی با رویکرد بازآفرینی فرهنگ مبنا (نمونه موردی:بازار فرش مشهد)

فرید بشیان¹ احسان شرافتی مقدم² جواد امیری³

1) دانشجو کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی
2) دانشجو کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه علم و صنعت
3) دانشجو کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی

محل انتشار : اولین کنفرانس بین المللی مهندسی عمران، معماری و بازآفرینی شهری(iccar.ir)
چکیده :
بافت تاریخی شهر مشهد درطول سالیان مختلف با توجه به تغییرات اجتماعی-اقتصادی تحولات گوناگونی را به خود دیده است. بگونه ای که پس از شکل گیری هسته اولیه آن با مرکزیت حرم مطهرحضرت رضا(ع)، شهر رفته رفته شروع به گسترش و توسعه می کند و بازارشهر بعنوان استخوان بندی شهر، دو محله نوغان و سناباد را به هم متصل میکرده و از مجاورت حرم میگذشته است. بازار بزرگ قدیم مشهد با توجه به نقش و اهمیت بالای خود، به تدریج توسعه یافته و علاوه بر نقش عملکردی خود، بستری برای تعاملات اجتماعی روزمره مردم محسوب میشده است. اما طرح های توسعه شهری معاصر با رویکرد غیر اصولی سبب چند پاره شدن و به تبع آن انقطاع از ساختار شهر و در نهایت تخریب گسترده آن شده است. بگونه ای که امروزه بازار فرش و بازار سرشور تنها بازمانده های این بازار تاریخی بزرگ هستند و سایر قسمت ها و بناهای تاریخی آن تخریب شده اند. بازار فرش با قدمت بالای خود، متاسفانه امروزه دچار افت عملکردی و کالبدی شده و پویائی خود را از دست داده است. هدف پژوهش حاضر شناسائی جایگاه و پیشینه بازار فرش در ساختار مشهد و همچنین احیا و معاصر سازی آن با استفاده از ظرفیت های فرهنگی در قالب رویکرد بازآفرینی فرهنگ مبنا می باشد. جهت انجام این امر با استفاده از روش تحقیق کیفی، مبانی نظری مربوط به بازآفرینی فرهنگ مبنا بررسی و جمع آوری شده و سپس با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و تحقیق میدانی بصورت مشاهده و مصاحبه، جایگاه بازار فرش در گذشته و حال حاضر بررسی و در قالب جدول سوات تحلیل شده و درانتها نیز راهبردها و راهکارهایی جهت معاصرسازی بافت ارائه شده است.
کلمات کلیدی : مشهد بازار فرش بازار بزرگ قدیم مشهد بازآفرینی فرهنگ مبنا معاصرسازی