آیین‌نامه‌های مرتبط با تعیین حریم آثار تاریخی ایران با رویکرد آسیب‌شناسی تحلیلی (مطالعه موردی شهر مشهد)

پریسا گشایشی¹ سارا معصومی²

1) دانشجوی دکتری معماری، گرایش معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد،
2) 2- دانش آموخته کارشناسی ارشد، معماری، گروه معماری، دانشکده معماری، موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، مشهد، ایران،

محل انتشار : اولین کنفرانس بین المللی مهندسی عمران، معماری و بازآفرینی شهری(iccar.ir)
چکیده :
حریم‌گذاری بر بناها و محوطه‌ای تاریخی مقوله‌ای بسیار مهم در توسعه شهرها و محیط‌های اجتماعی در دوره معاصر است که گاه از آن به عنوان ساخت‌وساز در اطراف بناهای تاریخی یاد می‌شود. در ایران توجه دقیق و براساس ضوابط و قوانین به این مقوله، سابقه‌ای چندان طولانی مدت ندارد. با تعیین اهدافی چون شناسایی مفهوم حریم بنای تاریخی، جایگاه حریم در حوزه قوانین جزایی و طرح‌های بالا دست در کشور ایران، نحوه اجرا و تهیه طرح تعیین حریم، و شناخت کافی از موقعیت این مقوله در ایران، به شناخت آسیب‌های موجود این فرایند نائل خواهیم شد. در راستای تحقق اهداف پژوهش، که در واقع شناسایی این آسیب‌هاست، استفاده از روش‌های تحلیلی و مقایسه‌ای کمک شایانی کرده است. بررسی روند تهیه طرح تعیین حریم بناهای تاریخی در حال حاضر در سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، یافته ها از وضعیت حرایم در ایران را تصدیق و تایید می کند. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که شناسایی آسیب‌ها و عوامل آسیب‌رسان حوزه حرایم در کشور ایران، بیشتر مبتنی بر کمبود مبانی نظری مدون، فقدان نظام اجرایی کارآمد، عدم دقت کافی در تعیین صلاحیت علمی و اجرایی مجریان، و عدم وجود ضمانت اجرایی برای تحقق این ضوابط است.
کلمات کلیدی : حریم عرصه ضوابط بناهای تاریخی ایران مشهد