جستاری در استعاره های حوزه عاطفی «خشم» در قرآن کریم : رویکردی شناختی

فاطمه حبیبی¹ المیرا اسماعیل پور² فتحیه فتاحی زاده³ فریده حق بین⁴

1) پژوهشگر پسا دکترا - رشته علوم قرآن و حدیث- دانشگاه الزهرا (س)
2) دانشجوی دکتری- رشته زبان شناسی - دانشگاه الزهرا (س)
3) استاد - رشته علوم قرآن و حدیث- دانشگاه الزهرا (س)
4) دانشیار - رشته زبان شناسی - دانشگاه الزهرا (س)

محل انتشار : کنگره بین المللی علوم و مهندسی ژاپن - TOKYO(tuicet.com)
چکیده :
مقاله حاضر در چارچوب معناشناسی شناختی به استعاره های مفهومی خشم در قرآن کریم می‌پردازد. این پژوهش در یک تحلیل پیکره مدار، با بهره گیری از کلیدواژه های خشم در قرآن کریم، به استخراج استعاره های شناختی این حوزه عاطفی پرداخته است؛ این واژه‌ها عبارتند از غضب، غیظ، سخط، مقت و غلظه. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد با توجه به شواهد موجود در آیات، 3 نام نگاشت به دست آمد که در آن‌ها مفهوم «خشم» به عنوان حوزه مقصد، به وسیله 3 حوزه مبدأ مکان، موجود زنده و شئ مفهوم‌سازی شده است. حوزه مبدأ مکان به طور قابل توجهی بسامد بالایی را در مقایسه با دو حوزه دیگر دارا است. نام نگاشت [ خشم ، مکان مند است] در سه بخش (بالا/پایین، عقب/جلو، درون/بیرون) طبقه بندی می شود. به علاوه، با حصول نام نگاشت [ خشم ، موجود زنده است] خشم می‌تواند صدا داشته باشد، سکوت کند یا حرکت داشته باشد. همچنین بر مبنای نام نگاشت [ خشم ، شئ است] خشم می‌تواند حجم داشته، منبسط شود یا شیء تیز و برنده باشد. همچنین در این پژوهش روشن شد که کاربست ابزارهای زبانی حوزه مکان مندی خشم، با استفاده از دو ابزار زبانی فعل حرکتی و تلفیق فعل حرکتی و حرف اضافه صورت پذیرفته است.
کلمات کلیدی : قرآن کریم زبان شناسی شناختی استعاره مفهومی حوزه عاطفی خشم پژوهش پیکره ای