شهرهای تاریخی مسلمانان؛ تجلی‌گاه همزیستی ادیان الهی (نمونه موردی: شهر یزد)

احسان اصلانی¹ محمدحسین دهقانپور فراشاه² محمد نقی زاده³

1) دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشكده عمران، هنر و معماري، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات، تهران، ايران.
2) کارشناس ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی- حفاظت و مرمت میراث شهری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
3) استادیار گروه شهرسازی، دانشکده عمران، هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات، تهران، ايران.

محل انتشار : دومین کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام(cau2019.ir)
چکیده :
دین مبین اسلام، آخرین دین الهی است که نزول آن توسط پیامبران پیشین وعده داده شده بود. به سبب وجود منبعی واحد، اسلام نیز از دیدگاه منزلت انسانی و اختیار به سایر ادیان الهی می‌نگرد و بر این اساس با تعریف چهارچوب‌ها موجبات معیشت پیروان این ادیان را در دارالاسلام میسر می‌سازد. لذا آنچه اهمیت دارد نحوه نمود یافتن این آموزه‌ها پیرامون هم‌جواری با ادیان الهی در بستر شهر اسلامی آن‌هم متأثر از شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی خاص است. هدف مقاله حاضر، شناسایی و تبیین مؤلفه‌های کالبدی همزیستی ادیان الهی، در شهر یزد به‌عنوان مصداقی از شهر اسلامی است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و از روش اسنادی بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای برای گرداوری مبانی نظری در باب ماهیت شهر اسلامی و زمینه‌های فقهی موردنظر استفاده شده است همچنین از طریق مطالعات میدانی مؤلفه‌های کالبدی همزیستی ادیان الهی در شهر یزد شناسایی گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شهر یزد، حداکثر تسامح دینی را چه از لحاظ اعتقادی و چه از لحاظ ویژگی‌های شهرسازانه و معمارانه در ساختار کالبدی خود دارا می‌باشد به‌گونه‌ای که هم‌جواری قبرستان¬ها، اماکن مقدس مشترک و پراکندگی و امتزاج سکونتگاه‌ها و ... مبین این امر است.
کلمات کلیدی : همزیستی ادیان الهی شهر اسلامی یزد.