شناخت کاروانسرای میرپنج کاشان باتوجه به نقش¬های کلیدی آن در زمینه شهری

خدیجه لکزایی¹ جوادشکاری نیری²

1) دانش آموخته کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناهای تاریخی از دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
2) عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

محل انتشار : دومین کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام(cau2019.ir)
چکیده :
نیاز انسان به سر پناه و مأمن، نه تنها در سراگاه بلکه در سفر هم از روزگار باستان مورد توجه بوده است. در ایران زمین، درگذشتۀ بسیار دور آثار و مظاهری از این گونه بناها واستراحتگاه‌های بین راه دیده می¬شود که بسیاری از آنها را می¬توان از نظر شیوۀ ساختمانی از شاهکارهای معماری و هنری عصر خود به حساب آورد. در زمان صفویه کاروانسراهای درون شهری توسعه یافت و از اهمیت ویژه ای برخوردار گردید کاروانسرای میرپنج در شهر کاشان و متصل به بازار بزرگ آن است. مجموعه بازار کاشان نمونه بینظیر یکی از زیباترین بازارهای ایران است که از دیرباز به جهت ساماندهی منظم و معماری زیبا و باشکوه مجموعه فضاهایش مورد توجه و تحسین بوده است. قدمت این بازار به دوره سلجوقی برمی¬گردد. این بازار در دوره صفویه رونق فراوانی داشته که البته در دوره قاجار میزان قابل توجهی از آن کاسته شده است. کاروانسرای میرپنج در اوایل ورودی بازار در قسمت ضلع شرقی در کنار کاروانسرای آقا قرار گرفته است. دلیل انتخاب این موضوع وجود قرارگیری بنا در کنار بازار بزرگ شهر کاشان و چهار میدان اصلی شهر که جزو میدان¬های قدیمی شهر نیز هستند، می¬باشد. سرای میرپنج دارای کاربری¬هایی از جمله، دباغی پشم، مسگری، سفیدکاری، دکان و ... است. اما بیشتر حجره¬های این بنا تبدیل به انبار شده¬اند که آسیب¬های زیادی را متقبل شده است که هدف تحقیق حاضر شناسایی نقش های کلیدی بنا در حیات شهری است که با توجه به فضاهای داخلی بنا و پتانسیل های آن، میتوان از این مجموعه درراستای بهبود کارایی کاروانسرا و توسعه گردشگری استفاده نمود. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و همراه با مطالعات میدانی به صورت عکس برداری، تهیه پلان، دیتیل و ... است.
کلمات کلیدی : کاشان بازار کاروانسرای میرپنج معماری بنا