کاربرد مدل هیدرودینامیکی شبیه‌سازی مطلوبیت زیستگاه River2D و روش هیدرولوژیکی انتقال منحنی تداوم جریان برای تعیین رژیم اکولوژیکی رودخانه جاجرود

محمدحسن نادری¹ مسعود پورغلام آمیجی² مجتبی خوش روش³

1) کارشناس ارشد مهندسی منابع آب و پژوهشگر اکوهیدرولیک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
2) دانشجوی دکتری گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
3) دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

محل انتشار : پنجمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی و دومین کنگره بین المللی عمران، معماری و شهرسازی آسیا(5icrsie.com)
چکیده :
مدیریت منابع آب در سطح حوضه آبریز به‌طور فزاینده‌ای به تخصیص جریان زیست‌محیطی به‌عنوان یک ابزار جهت بهبود کیفیت زیستگاه اکوسیستم‌های آبی، حفاظت و ترمیم رژیم جریان رودخانه‌ها و اکولوژی وابسته به آن مرتبط می‌باشد. در این مطالعه روش هیدرولوژیکی انتقال منحنی تداوم جریان به منظور برآورد رژیم جریان زیست‌محیطی و مدل هیدرودینامیکی شبیه‌سازی زیستگاه River2D جهت حفظ پتانسیل اکولوژیکی رودخانه‌ جاجرود مورد محاسبه و ارزیابی قرار گرفتند. بر پایه نتایج به دست آمده، برای حفظ شرایط مطلوب و حفاظت از زیستگاه جوامع بیولوژیکی، محدوده رژیم جریان موردنیاز برای تأمین پتانسیل اکولوژیکی زیستگاه سیاه‌ماهی با استفاده از مدل River2D، بین حداقل 1.15 (در مهر ماه) تا حداکثر 18.46 (در اردیبهشت ماه) مترمکعب برثانیه، با میانگین جریان سالانه 5.9 مترمکعب بر ثانیه (معادل 86.63 درصد جریان طبیعی رودخانه) بایستی در داخل رودخانه جاجرود (پایین‌دست سد لتیان) تا ورود به سد ماملو تأمین شود. مقادیر رژیم جریان زیست‌محیطی رودخانه جاجرود با استفاده از روش انتقال منحنی تداوم جریان براي کلاس‌هاي A، B، C، D، E و F به ترتیب برابر 86، 63، 45، 32، 24 و 10 درصد متوسط جریان سالانه است. در نهایت می‌توان بیان کرد مطابق نتایج مدل اکوهیدرولیکی- هیدرودینامیکی River2D برای حفاظت زیستگاه آبزیان، جریان زیست‌محیطی معادل 86 درصد میانگین جریان سالانه، شرایط بهتری را فراهم می‌نماید.
کلمات کلیدی : رژیم جریان هیدرولوژیکی مطلوبیت زیستگاه رودخانه شبیه‌سازی جریان زیست محیطی منابع آب.