بررسی و تعیین پتانسیل سیل‌خیزی مناطق مولد سیل و روندیابی و شبیه‌سازی سیل در مخزن سد(مطالعه جامع)

عرفان نبوی¹ فاطمه قلی زاده کجیدی² مجید احتشامی³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تهران
2) دانشجوی کارشناسی مهندسی پزشکی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
3) دانشیار دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست,دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تهران

محل انتشار : دومین کنفرانس محیط زیست، عمران ،معماری و شهرسازی ایتالیا(ecaaconf.com/2nd)
چکیده :
در این پژوهش با استفاده از مدل بارش-رواناب HEC-HMS، به بررسی تاثیر روندیابی بازه و سد مخرنی زولا در کاهش دبی پیک سیلاب پرداخته شد. پس از ورود داده‌های فیزیوگرافی، بازه‌های روندی و هواشناسی به مدل، بر اساس داده‌های مشاهداتی سیلاب در محل ایستگاه هیدرومتری چهریق علیا، مدل واسنجی و اعتبارسنجی شد. در نهایت پس تائید کارایی مدل، هیدروگراف سیلاب با دوره بازگشت‌های مختلف شبیه‌سازی گردید. سپس با کاربرد روش تکرار حذف انفرادی زیرحوزه‌ها، ضمن بررسی تاثیر روندیابی بازه‌ها در خروجی سیلاب 25 ساله حوزه، به اولویت‌بندی سیل‌خیزی زیرحوزه‌ها پرداخته شد و در ادامه با ورود اطلاعات سد مخزنی زولا به مدل، تاثیر روندیابی مخزن در کاهش دبی اوج و افزایش زمان تا پیک سیلاب 25 ساله، در دو سناریو رقوم نرمال تراز آب و رقوم حداکثر تراز آب پرداخته شد. نتایج نشان داد که بر اساس شاخص F% که در آن اثر مساحت حوزه در نظر گرفته می‌شود، زیرحوزه A و Q3 پس از حذف از مدل شبیه‌سازی سیلاب، به ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین مقدار کاهش دبی اوج را در خروجی کل حوزه سبب می‌شود، اما بر اساس شاخص f که در آن اثر مساحت زیرحوزه حذف می‌شود، زیرحوزه Q2 در رتبه اول و زیرحوزه G در رتبه آخر قرار دارد. نتایج حاصل از تاثیر روندیابی مخزن سد زولا نیز نشان حاکی از کاهش دبی پیک سیلاب و افزایش زمان تمرکز سیلاب 25 ساله ورودی به مخزن سد بود، به طوری که با اجرای سناریوی رقوم حداکثر تراز آب، دبی پیک هیدروگراف سیلاب خروجی نسبت به هیدروگراف سیلاب ورودی در حدود 18 درصد کاهش و زمان تا پیک سیلاب نیز 2 ساعت افزایش یافت.
کلمات کلیدی : آذربایجان غربی سد زولاچای روندیابی سیل‌خیزی مدل HEC-HMS