بررسی نقش هورمون های جنسی و محرومیت از خواب بر حافظه و یادگیری: یک مطالعه مروری نظام مند

فرزین باقری شیخانگفشه¹ رسول محمدی² ستاره دریایی³ الناز صادقی چوکامی⁴

1) دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2) دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3) دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
4) دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

محل انتشار : اولین همایش بین المللی مشاوره(iccuma.ir)
چکیده :
پژوهش¬ها نشان داده¬اند که خواب براي تکامل و بقاء مغز ضروري بوده و ظرفیت مغز را براي اعمال شناختی، افزایش می¬دهد و محرومیت از خواب باعث اختلال در اعمال شناختی میشود. هدف از مقاله مروري حاضر، بررسی اثرات محرومیت از خواب بر یادگیري و حافظه با تاکید بر نقش هورمون¬هاي جنسی می¬باشد. به منظور بررسی این موضوع، مقالات در پایگاه¬هاي اطلاعاتی ،Scopus Database ، PubMed، Google Scholar جستجو شدند. کلمات مورد استفاده در هنگام جستجو شامل محرومیت از خواب، خواب، یادگیري و حافظه، هورمون¬هاي جنسی، شکل پذیري سیناپسی و اعمال شناختی بودند که سرانجام، 38 منبع در این موضوعات مورد بررسی قرار گرفت. تحقیقات نشان داده¬اند که محرومیت از خواب باعث اختلال در تقویت طولانی مدت یادگیري و حافظه می¬شود و بیان ژن و میزان پروتئین¬هاي هیپوکمپ که در حافظه و یادگیري و شکل¬پذیري سیناپسی دخیل می¬باشد را مختل میکند. مطالعات نشان داده¬اند که اعمال شناختی مانند حافظه و یادگیري همچنین جنبه¬هاي مختلف خواب از جمله کیفیت و الگوي آن در دو جنس متفاوت می¬باشد. تغییر در الگوي خواب، اغلب با عوامل هورمونی به خصوص هورمون¬هاي جنسی مرتبط است. بنابراین، هورمون¬هاي جنسی بر ساختار مغز، رفتار، یادگیري و حافظه تأثیر می¬گذارد. از دست دادن عملکرد هورمونی با اختلالات خواب همراه بوده و یادگیري و حافظه را به ویژه در زنان کاهش می¬دهد. می¬توان نتیجه گرفت که هورمون¬هاي تخمدان ممکن است نقش حفاظتی در برابر اختلال یادگیري و حافظه در زنان محروم از خواب ایفاء کند.
کلمات کلیدی : حافظه محرومیت خواب یادگیری هورمون¬های جنسی