بادگیر بنای موفق اقلیمی در ساختمانهای امروزی

مهدی آذرخوش¹

1) مدرس دانشگاه فنی و حرفه ای Azarkhoosh

محل انتشار : کنفرانس بین المللی عمران، معماری، توسعه و بازآفرینی زیرساخت های شهری در ایران(icdu.ir)
چکیده :
بادگیر یکی از شاهکارهای معماری قدیم ایران است که با رویکرد اقلیمی در معماری بومی مناطق گرم و خشک؛ گرم و مرطوب ایران احداث گردیده است و به صورت کانالی عمودی در سیمای برخی شهرها خودنمایی می کند . در این مقاله که به بررسی گونه های مختلف بادگیر با هدف مقایسه و تحلیل انواع مختلف آنها جهت استفاده امروزی بناهای جدید در اقلیم های متفاوت گرم و خشک و گرم و مرطوب از یک طرف، بررسی آیتم های متفاوت بادگیر وهمچنین مزایا و معایب بادگیر جهت استفاده در ساختمانهای جدید از طرف دیگر پرداخته می شود . بررسی آیتم هایی همچون ارتفاع ، جهت گیری، مقطع پلان و مساحت بادگیر در شهرها و اقلیم های گوناگون، متفاوت می باشد، جهت باد، رطوبت و یا خشکی آب و هوا در کارکرد بادگیر نقش بسزایی دارد. امنیت، آسایش و آرامش در نوع استفاده جدید اهمیت بالایی دارد.کارکرد بادگیرهای به صورت متفاوت بوده است که اکثرا براساس وزش بوده و بعضی جاها به ندرت مکش ؛ به این صورت که در شیوه وزش باد معمولا به گونه های متفاوت چهار سویه و در بعضی موارد هشت سویه می باشد با قرار دادن سطح بیشتر در مقابل باد کوران تند تری به داخل هدایت می کردند و در بحث مکش که پنجره ها را در پایین می گذارند، تا باد به درون بوزد و سپس از طریق بادگیر به بیرون کشیده شود و در حقیقت همان خاصیت دودکش می باشد. روش پژوهش در این مقاله به صورت کتابخانه ای- تفسیری می باشد که در ابتدا به بررسی پیشینه بادگیر ؛ انواع بادگیر در ایران، نحوه عملکرد بادگیرها ؛ساختار بادگیر و گونه شناسی بادگیرهای پرداخته شد بعد از آن به بررسی نمونه های ساختمانهای مدرن دارای بادگیر پرداخته می شود و از جمله دستاورد این مقاله ایجاد الگوی و بستر مناسب برای استفاده بیشتر از بادگیر در بناهای امروزی برای حفظ این میراث جهانی با رفع ایرادات و اشکالات جهت بهینه ساختن بادگیر هاست.
کلمات کلیدی : بادگیر؛ اقلیم گونه شناسی؛بادگیر مدرن؛دودکش؛هواساز