بررسی فراوانی و تنوع گونه ای پرندگان پارک های شهر اصفهان جهت حفاظت از تنوع زیستی شهری

میلاد لطیفی¹ سیما فاخران² مینو مشتاقی³ مهرداد رعنایی⁴

1) کارشناسی ارشد محیط زیست، گروه محیط زیست دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران،
2) گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان،
3) گروه محیط زیست دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، ایران
4) دانشجو دکتری تخصصی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران ،

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(5icsda.ir)
چکیده :
حفاظت از تنوع زیستی در پارک‌های شهری یکی از موضوعات مهم در پژوهش بوم شناسان در سطح دنیا است که درک نقش این پارک‌ها در حفاظت از تنوع زیستی رو به افزایش است به طوریکه در چند سال اخیر این مناطق مورد توجه پژوهشگران و پرنده شناسان جهت بررسی تنوع زیستی پرندگان قرار گرفته است. با توجه به اینکه یکی از فاکتورهای تعیین کننده وضیعت اکولوژیکی محیط زیستی پارک های شهری وجود میزان تنوع زیستی پرندگان این مناطق می باشد لذا شناسایی و برآرود تنوع زیستی پرندگان پارک های شهری می تواند بسیار حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق تنوع گونه ای و فراوانی پرندگان خشک زی 8 پارک اصفهان در هشت منطقه مجزا شهری در طول یک سال مورد مطالعه قرار می گیرد که با روش ترانسکت خطی و واحدهای نمونه برداری تنوع زیستی پرندگان پارک ها سرشماری می شود. طی سرشماری انجام شده در تمامی پارک ها 43 گونه مشاهده گردید که از کل گونه های ثب شده 37% گونه های بومی و 63% گونه های مهاجر عبوری می باشد. بیشترین تعداد گونه مشاهده شده در طی یک سال مربوط به پارک صفه و باغ غدیر با 11 گونه ثبت شده می باشد. همچنین کمترین تعداد گونه مشاهده شده مربوط به پارک گل محمدی است که نتایج نشان داد پارک های حاشیه شهر اصفهان از تنوع زیستی پرندگان نسبتا بالایی برخودار هستند. با توجه به نتایج تحقیق بیشترین و کمترین فراوانی پرندگان مشاهده شده به ترتیب مربوط به فصل تابستان با 857 پرنده و فصل پاییز با 337 پرنده می باشد، لذا می توان گفت بهترین زمان برای مشاهده پرندگان و بازدید پرنده نگری شهری فصل تابستان (اوایل فصل) است. در نهایت می توان نتیجه گرفت پارک های شهر اصفهان از تنوع زیستی غنی پرندگان برخوردار است که دلیل آن وجود تنوع توپوگرافی، تنوع پوشش گیاهی بالا و مساحت زیاد پارک های شهری در اصفهان است که نیازمند توجه بیشتری برای توسعه، مدیریت و بهسازی فضاهای سبز شهری جهت ایمن کرد زیستگاه پرندگان می باشد. با مدیریت صحیح و ارتقای بیشتر کیفیت زیستی محیطی پارک های شهری می توان تنوع زیستی پرندگان شهری را افزایش داده و مناطق اکولوژیکی حائز اهمیتی در شهر ایجاد کرد که برای تحقیقات علمی و بازدیدهای پرنده نگری مناسب باشند.
کلمات کلیدی : تنوع زیستی پرندگان پارک های شهری حفاظت پرنده نگری ترانسکت خطی