مروری بر بیماری های ویروسی زنبور عسل

محمدرضا قرآني¹

1) گروه پاتوبيولوژي دانشكده دامپزشكي دانشگاه تبريز

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(5icsda.ir)
چکیده :
زنبور عسل نقش بسیار مهمی در گرده افشانی ایفا نموده و بدین ترتیب بالغ بر میلیاردها تومان ارزش افزوده در کشاورزی ایجاد می نماید. در کشور ایران با توجه به وسعت زیاد و آب و هوای متنوع، شرایط بالقوه صنعت زنبورداری فراهم است. از این رو در تمام فصول سال امکان فعالیت زنبور عسل مهیا است. بر اساس آمارهای موجود کشور ایران از نظر تعداد کلنی در رتبه نهم جهان و از نظر تولید عسل در جهان در رتبه دوازدهم قرار دارد(برنامه اجرایی بررسی و کنترل بیماری های طیور و زنبور عسل در سال 93). زنبور عسل(Apis mellifera L.) در سراسر دنیا یافت می شود و نقش مهمی در اقتصاد جهانی با کمک به گرده افشانی گیاهان و مواد غذایی و هم چنین تولید عسل، واکس، بره موم، ژل رویال و سایر محصولات کندو، بازی می کند. باتوجه به تاکید زیادی که بر زنبور و عسل در قرآن کریم نیز شده است، جا دارد که پژوهش های بیش تری در این حوزه صورت پذیرد. از این رو مراقبت و سلامتی زنبورها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. در بین پاتوژن های زنبور عسل، ویروس ها از اهمیت زیادی برخوردارند و تهدید جدی برای زنبورهای عسل محسوب می شوند، ولی باتوجه به کمبود نیروی متخصص و امکانات در کشور، مطالعات محدودی در این زمینه صورت گرفته است. اگرچه اطلاعات درباره ویروس های زنبور عسل در مقایسه با ویروس های سایر حشرات، هم چنان محدود است ولی در سال های اخیر پژوهش های خوبی بر روی تعدادی از ویروس های زنبور عسل در دنیا انجام شده است. ویروس ها می توانند در مراحل مختلف زندگی، زنبورها را آلوده کنند، تخم ها، لاروها، شفیره ها، زنبورهای کارگر بالغ، زنبورهای نر بالغ و ملکه از آن جمله هستند. هم چنین ویروس های زنبور عسل معمولا به عنوان عفونت مخفی و بدون علامت هم می توانند در بدن زنبورها حضور داشته باشند. آن ها می توانند سلامت زنبورها را به خطر بیندازند(Ball and Allen, 1988; Martin, 2001).
کلمات کلیدی : زنبور عسل بیماری ویروس