اثر تراکم کاشت و کنترل علف های هرز بر عملکرد باقلا (.Vicia faba L)

علیرضا محمدی دریاکناری¹ جعفر اصغری² المیرا محمدوند³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد رشته کشاورزی گرایش علوم علف های هرز دانشگاه گیلان
2) استاد گروه کشاورزی دانشگاه گیلان
3) استادیار گروه کشاورزی دانشگاه گیلان

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(5icsda.ir)
چکیده :
به¬منظور بررسی اثر تراکم کاشت و کنترل علف¬های هرز بر عملکرد باقلا، این آزمایش به¬صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوك¬هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه شخصی واقع در شهرستان رودسر، روستای چافجیر (استان گیلان) در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی، پنج فاصله روی ردیف 5، 7، 10، 15 و 25 سانتی¬متر (به¬ترتیب متناظر با تراکم¬های 40، 28، 20، 13 و 8 بوته در متر¬مربع) و سطح کنترل علف¬های¬هرز شامل دو تیمار شرایط آلوده به علف‌هرز (عدم کنترل علف‌های‌هرز طی فصل رشد) و دو بار وجین دستی در مراحل پنج و نه برگی گیاه باقلا) بود. علف¬های¬هرز تاج¬ریزی (Solanum nigrum)، تاج¬خروس (Amaranthus spp.)، کاکوتی (Ziziphora clinopodioides Lam.)، چوچاق (Eryngium lanum)، شقایق (Papaver spp.)، یولاف (Avena fatua)، سلمه¬تره (Chenopodium album) و ترشک (Oxalis spp) از جمله مهم-ترین گونه¬های علف¬هرز غالب در سطح مزرعه آزمایشی بودند. ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد¬دانه و طول غلاف تحت¬تأثیر تراکم و نیز کنترل علف¬های هرز و برهمکنش تراکم× کنترل قرار گرفت. عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد غلاف، طول دانه و نسبت طول به عرض دانه تحت¬تاثیر تراکم و نیز کنترل علف¬های هرز معنی¬دار شد. اثر تراکم بر شاخص برداشت، تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته و عرض دانه معنی¬دار بود. به¬طوریکه عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد غلاف، طول دانه و نسبت طول به عرض دانه باقلا در تیمار دو بار وجین نسبت به تیمار آلوده به علف¬های هرز برتری داشت و به¬ترتیب 13.3، 12.31، 13.34، 41.80، و 8.53 درصد افزایش نسبت به تیمار آلوده به علف¬هرز نشان دادند. با کاهش تراکم عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد غلاف، کاهش یافت در حالی¬که تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته، طول دانه، عرض دانه و نسبت طول به عرض دانه افزایش نشان داد. مقایسه تراکم¬های مختلف باقلا نشان داد که تراکم 20 بوته در متر¬مربع نسبت به سایر تراکم¬ها موثرتر بوده، اگر چه، با تراکم 28 بوته در متر¬مربع تفاوت معنی¬دار نداشت و باعث افزایش عملکرد دانه 53.53، 31.75، 5.19، و 6.51 درصد به¬ترتیب نسبت به تراکم¬های 8، 13، 28 و 40 بوته در متر مربع شد. وزن خشک علف¬های هرز تاج¬خروس، کاکوتی، چوچاق، سلمه¬تره تحت¬تاثیر تراکم باقلا، کنترل علف¬های هرز و نیز برهمکنش تراکم در کنترل معنی¬دار شدند. اما وزن خشک تاجریزی، ترشک و کل علف¬های هرز فقط تحت¬تاثیر تراکم و کنترل علف¬های هرز قرار گرفتند. یولاف هم تحت¬تاثیر هیچ¬کدام از تیمارها معنی¬دار نشد. با کاهش تراکم باقلا وزن خشک علف¬های هرز افزایش یافت. همچنین دوبار وجین به¬علت کم شدن تراکم علف¬هرز نسبت به شرایط آلوده وزن خشک کمتری از علف¬های هرز را به¬دست آورد. با توجه به اینکه افزایش تراکم باعث کاهش وزن خشک علف¬های هرز و افزایش عملکرد دانه شد. بنابراين با افزايش تراکم بوته باقلا، علاوه بر افزايش عملکرد دانه مي¬توان اثر رقابتي علف¬هاي هرز را کاهش داد.
کلمات کلیدی : باقلا تراکم کاشت کارایی کنترل علف هرز.