بررسی تحولات و معماری معاصر ایران در دوره پهلوی اول با رویکردی به شهر تبریز در عصر پهلوی

مریم اسکندری¹

1) عضو هیأت علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب -

محل انتشار : هفتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(7icsau.com)
چکیده :
در طول تاریخ معاصر ایران، از قاجاریه تا به امروز، دوره پهلوی و به ویژه پهلوی اول، یکی از مهم ترین دوران ها در زمینه معماری و شهرسازی به شمار می رود. با بررسی معماری معاصر می توان پی برد که نمونه های موجود در معماری این دوره بر اساس نوع شاخص ها به جریانات ویژه در معماری ایران وابسته است. بزرگ ترین ثمره ملی گرایی به عنوان جریان غالب این دوره جایگزین نمودن علایق ملی و باستانی به جای آیین های قومی و دینی بود. با توجه به این که مهم ترین سؤال این مقاله چگونگی تآثیرگذاری تحولات و جریانات ایجاد شده در دوره پهلوی اول بر معماری و کالبد شهر ها با تآکید بر بناهای دولتی و با رویکردی تحلیلی به شهر تبریز می باشد لذا سعی شده است که تأثیر این جریانات و تحولات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی دوران مدرنیسم از جمله ناسیونالیسم ، انقلاب مشروطه و ... بر معماری این دوره بررسی و از این رهگذر برخی از ویژگی های معماری آن تبیین گردد.در نگارش این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی ابتدا منابع مکتوب مرتبط با موضوع جمع آوری و اطلاعات مورد نیاز استخراج گردید و در بخش اول مقاله تحولات وتغییرات ناشی از دوران تحول(دوره پهلوی اول) تبیین و بررسی شد سپس در بخش دوم پیآمدهای این تحول در شهر تبریز و تآثیرات آن بر کالبد و معماری تبریز با تآکید بر بناهای دولتی همراه با بیان ویژگی های معماری آن ها مورد تحلیل و واکاوی قرار گرفت. در نهایت نتیجه گرفته شده است که تحولات شهری و معماری معاصر در ایران بیشتر ناشی از ظهور مدرنیسم در اقتصاد، اجتماع، سیاست، فرهنگ و غیره است که تحولات کالبد و معماری شهر تبریز را نیز به وجود آورده است.
کلمات کلیدی : معماری ناسیونالیسم دوره پهلوی اول تبریز مدرنیسم