ارائه شاخص های سازنده فضاهای زیرسطحی در راستای رسیدن به زیست پذیری شهرها

مریم ابراهیم پور¹ ابوالفضل منصوری اطمینان²

1) استادیار گروه شهرسازی دانشگاه خاوران
2) دانشجوی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه خاوران

محل انتشار : هفتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(7icsau.com)
چکیده :
وضعیت عمومی زندگی شهری در کشورهای درحال توسعه، وضعیت نگران کننده¬¬اي را در دهه¬های گذشته به وجود آورده است. مسائلی چون افزایش شتابان جمعیت، رشد فقر، کاهش شاخص¬های کیفیت زندگی، ازدیاد بیکاری، رشد سکونتگاه¬های غیررسمی (حاشیه نشینی)، آلودگی¬های محیط¬زیستی و غیره شهرهای این کشورها را با بحران¬های متعددی روبرو ساخته است و این عوامل در عمل منجر به ناپایداری و کاهش زیست پذیری این شهرها شده¬اند. بدین منظور طی دهه¬های اخیر، برنامه¬ریزان و مدیران شهری برای چاره¬جویی این چالش¬ها راهکارهای و سیاست¬های گوناگونی را ارائه داده¬¬اند که در این میان، استفاده از فضاهای زیرسطحی به‌مثابه یک راهبرد نوآورانه، مفهومی در حال ظهور است که طی سال¬های اخیر توجه زیادی را به خود جلب نموده است. فضاهای شهری زیرسطحی عصر ارتباطات می¬بایست بر اساس نیازها و فرهنگ شهروندان طراحی شوند. این‌گونه فضاها لازم است به‌دوراز آلودگی¬های گوناگون، بستری آرام و امن را برای تعاملات اجتماعی شهروندان فراهم کند. درواقع، هدف از ایجاد این‌گونه فضاها می¬بایست ایجاد فضاهایی به‌منظور ایجاد فضاهای پویا و سرزنده به‌منظور ارائه خدمات شهری باشد که در عمل منجر به زیست¬پذیرتر شدن هر چه بیشتر شهرها شوند. بنابراین پژوهش حاضر بر آن است تا به ارائه مؤلفه‌های سازنده فضاهای زیرسطحی در راستای رسیدن به زیست پذیری شهرها بپردازد. بدین ترتیب این پژوهش، از حیث روش جز پژوهش¬های کیفی، به لحاظ هدف جز پژوهش¬های کاربردی و به لحاظ ماهیت در زمره¬یِ پژوهش¬های توصیفی- تحلیلی است. روش جمع¬آوری اطلاعات این پژوهش مبتنی بر تحلیل محتوای منابع کتابخانه¬ای و مرور اسنادی بوده است. به‌طوری‌که از طریق تحلیل محتوای پژوهش¬های گوناگون ابتدا اقدام به استخراج مؤلفه‌های سازنده-ی فضاهای زیرسطحی نموده و سپس مؤلفه‌های شهرهای زیست پذیر را شناسایی کرده و از برآیند آن¬ها نسبت به نگاشت مؤلفه‌های سازنده¬ی فضاهای زیرسطحی در راستای دست¬یابی به زیست پذیری شهرها در 5 مقوله اجتماعی، کالبدی- بصری، کارکردی، محیطی و ادراکی مبادرت نموده است.
کلمات کلیدی : فضاهای شهری فضاهای زیرسطحی زیست پذیری شهری توسعه پایدار