دانش بومی و توسعه پایدار، مورد مطالعه بلوط ایرانی

جلال یوسفی¹ محمدمهدی یوسفی²

1) دکترای تخصصی جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، مدرس دانشگاه و پژوهشگر مطالعات توسعه روستایی، تهران- ایران.
2) دکترای تخصصی جامعه¬شناسی اقتصادی و توسعه، معاونت راهبردی و توسعه مؤسسه نسیم صبح رویش، و پژوهشگر مسایل اجتماعی، تهران- ایران.

محل انتشار : ششمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی و سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و شهرسازی آسیا(6icrsie.com)
چکیده :
این مقاله به بررسی شیوه¬های بهره¬¬برداری از بلوط در دانش بومی مردم قلمرو ایل ممسنی استان فارس می¬پردازد. در این مقاله از روش کیفی گراندد تئوری و تکنیک¬هایی ارزیابی مشارکتی روستایی، مصاحبه نیمه ساخت¬یافته، مشاهده مشارکتی، قدم زدن در میدان و بحث گروهی استفاده گردید. در این پژوهش، انتخاب نمونه به شیوه گلوله برفی صورت گرفت، و مصاحبه درنفر 21 به اشباع نظری رسید. تجزیه و تحلیل داده¬ها از طریق کدگذاری(کدگذاری باز، محوری و انتخابی) صورت گرفت. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می¬دهد که از بلوط در مواردی چون؛ تأمین نیازهای خوراکی انسان و دام، تأمین نیازهای دارویی، صنعت چوب، صنایع رنگرزی و چرم¬سازی، زیست¬محیطی و ..، در دانش بومی مردم جایگاه ویژه¬ای داشته و از پایداری برخوردار بوده است. نتیجه این پژوهش با آن بخش از رویکرد پساتوسعه که معتقد به استفاده از دانش بومی محلیان در توسعه است، همخوانی دارد. هر چند امروزه جریان نوسازی با تغییر در شیوه زیست مردم، استفاده از آن را به ورطه فراموشی سپرده است، با این¬حال، احیاء مجدد استفاده از آن در منطقه مورد مطالعه می¬تواند در توسعه روستایی دارای نقش قابل توجهی باشد. بر همین اساس، پیشنهاد می¬گردد، با تلفیق دانش بومی و نوین در امر بهره برداری از اجزاء درخت بلوط، زمینه مناسب را در زمینه¬های اشتغال مردم بومی، جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، حفظ خاک، وجود زیست محیطی پاک و غیره برای توسعه پایدار روستایی آماده نمایند.
کلمات کلیدی : دانش بومی دانش نوین بلوط ایرانی توسعه پایدار روستایی تلفیق دانش بومی و نوین پساتوسعه¬گرایی