مروری بر مفاهیم و شاخص‌های مرتبط با زیست پذیری شهری

سید مجتبی قاضی‌میرسعید¹ کیانا اعتمادی² فاطمه رضوانی³

1) عضو هیئت علمی گروه شهرسازی، دانشگاه سمنان
2) دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس
3) دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه علامه طباطبائی

محل انتشار : دومین کنفرانس ملی مدیریت سبز پسماند(gmbtuma.ir/2nd)
چکیده :
زیست پذیری به معنای توان و قابلیت یک مکان برای تأمین نیازهای زیستی ساکنان اعم از مادی و غیرمادی در جهت ارتقای قابلیت زیست آن، می‌باشد. رویکرد زیست پذیری به بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و محیطی شهر توجه دارد و طیف وسیعی از فعالیت‌ها را بیان می‌دارد که قابلیت زیست جدیدی به مناطق مضمحل، ساختمان‌های پاک‌سازی‌شده، زیرساخت‌ها و بناهای تحت بازسازی که به پایان عمر مفیدشان رسیده‌اند، می‌دهد. این مفهوم، نخستین بار در اواخر دهه 1960 میلادی توسط جغرافی‌دانان شهری، در تحلیلی از سیاست‌های شهر ونکوور در کانادا مطرح شد و پس‌ازآن در بسیاری از کشورهای غربی نیز موردتوجه قرار گرفت. این مفهوم از دهه 1980 میلادی به یک هدف مهم در توسعه شهری تبدیل گردید و به‌عنوان مجموعه‌ی عواملی که به کیفیت زندگی جامعه ازجمله محیط‌های ساخته‌شده و طبیعی، رونق اقتصادی، تعادل و برابری اجتماعی، فرصت آموزشی و امکانات فرهنگی و تفریحی می‌افزاید، موردبررسی قرار گرفت. بر این مبنا، هدف از پژوهش حاضر بررسی مفاهیم مرتبط با زیست پذیری شهری و درنهایت دستیابی به شاخص و زیر شاخص‌های مرتبط با آن به‌منظور به‌کارگیری آن‌ها در پژوهش‌های کمی و کیفی می‌باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که کلیه شاخص‌های مرتبط با زیست پذیری شهری را می‌توان در شش دسته، محیط شهری، تاریخ شهری، مدیریت، اجتماع شهری، خدمات و زیرساخت‌ها و درنهایت اقتصاد شهری طبقه‌بندی نمود.
کلمات کلیدی : زیست پذیری برنامه‌ریزی شهری کیفیت زندگی شاخص‌ها سنجه‌ها