قیاس تطبیقی بین کشورهای ایران و انگلیس از منظر روند اقدام در بافت‌های ناکارآمد (فرسوده) شهری

مریم ابراهیم پور¹ ابوالفضل منصوری اطمینان² زهرا جازم³

1) استادیار گروه شهرسازی/ دانشگاه خاوران
2) دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه¬ریزی شهری دانشگاه خاوران
3) دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه¬ریزی آمایش سرزمین دانشگاه تهران

محل انتشار : کنفرانس ملی معماری، عمران، شهرسازی و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب (icacu.ir)
چکیده :
بافت‌های ناکارآمد شهری به‌طور عام و بافت‌های فرسوده شهری به‌طور ویژه یکی از موارد مطرح در کلیه شهرهای ایران و جهان است که در پیرامون هسته تاریخی شهر شکل‌گرفته و جز بافت معاصر شهری محسوب می¬شود. این محدوده¬های شهری به دلیل ناپایداری کالبدی، ناکارآمدی زیرساخت¬های شهری، ناهنجاری اجتماعی و نابسامانی کارکردی دچار رکود و فرسودگی شده¬اند. ساکنان این‌گونه بافت¬ها از مسائل و مشکلات متعددی در ابعاد گوناگون کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رنج می¬برند. ازآنجاکه برنامه¬ریزی برای بهسازی، نوسازی و بازسازی شهری شیوه¬ای برای بازگرداندن تعادل در کارکرد درونی سامانه شهری و هدف آن تداوم بخشی به ارزش‌های سکونتگاه‌های شهری است پس از جنگ¬های جهانی (به‌طور ویژه جنگ جهانی دوم) و آسیب¬های جدی به ساختار شهری، مرمت با روش¬های گوناگون به کار گرفته شد. هرچند تفاوت‌های عمیقی بین ویژگی‌ها و شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران و بافت‌های شهری آن با سایر کشورها به‌ویژه غرب وجود دارد اما ارزیابی دیدگاه‌ها و تجربیات جهانی می‌تواند درس‌های بزرگی برای روش مداخله در بافت‌های کهن شهری به دنبال داشته باشد بدین ترتیب ضروری است از تجربیات جهانی استفاده‌شده و به ارتقای دانش و تحقق نوسازی پرداخت. بنابراین بررسی سیر تجارب مرمت شهری در ايران و انگلستان بیش از هر چیز در جهت روشن ساختن اختلافات و ریشه‌یابی معضلات امروز بافت کهن می‌تواند مؤثر باشد. درنتیجه پژوهش حاضر بر آن است تا به قیاس تطبیقی بین روند مداخله در بافت‌های فرسوده شهری بین کشور¬های ایران و انگلیس بپردازد. درنتیجه، این پژوهش، از حیث روش جز پژوهش¬های کیفی، به لحاظ هدف جز پژوهش¬های کاربردی و به لحاظ ماهیت در زمره¬یِ پژوهش¬های توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است. روش جمع¬آوری اطلاعات این پژوهش مبتنی بر داده¬های اسنادی بوده و برای تحلیل داده¬ها از قیاس تطبیقی و روش¬های قیاسی بهره گرفته‌شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که روند مداخله در بافت‌های فرسوده شهری ایران و انگلیس از دهه 1950 میلادی تاکنون بیانگر به¬کارگیری رهیافت¬های مختلفی جهت مداخله و حذف فرسودگی بوده است که این سیر تطور از اهداف کالبدی اولیه به اهداف مختلف اقتصادی و اجتماعی، فرهنگی و محیطی در بافت‌های ناکارآمد شهری رسیده است.
کلمات کلیدی : واژه‌هاي كليدي: بافت فرسوده شهری بهسازی نوسازی بازسازی کشور ایران کشور انگلیس