روی آوردی به هندسه معرفتی روانشناسی دین

بهمن اکبری¹

1) دکترای فلسفه دین، دانشگاه پیام نور، تهرابن، ایران،

محل انتشار : اولین همایش بین المللی و دومین همایش ملی روان‌شناسی و دین(cpruma.ir)
چکیده :
با توجه به اهمیت مطالعات بین رشته ای و تأثیر آن در ابعاد فردی و اجتماعی جامعه می توان گفت امروزه رویکردهای روانشناختی مربوط به حوزه دین سبب شده که این نوع مطالعات و آثار و پیامدهای دینداری در تامین بهداشت روانی سالم افراد بیش از پیش مشهود گردد. می توان اذعان کرد که روان‌شناسی دین مشتمل است بر به کار بری و کاربرد متدهای روان‌شناختی و چارچوب (نرم افزارهای) تفسیری، بر مفاد گوناگون سنن دینی و همچنین هم بر افراد مذهبی و هم غیر مذهبی. شایان ذکر است که امروزه گستره فوق‌العاده متدها و چارچوب های تفسیری (فریم بوک ها) می‌توانند به‌طور اثربخش و کمک‌کننده‌ای با توجه به تمایز کلاسیک میان رویکردهای مبتنی بر علوم تجربی و مبتنی بر علوم انسانی خلاصه شوند. اولین دسته بوسیله روال‌های عینی، کمّی، و ترجیحاً تجربی برای آزمودن فرضیه‌ها در رابطه با ارتباطات علّی میان موارد مطالعه آدمی پیش می‌رود. در تقابل، رویکرد مبتنی بر علوم انسانی، با هدف پی بردن به ارتباطات معنامند به‌جای علّی، در پدیده‌هایی که آدمی به دنبال فهم آن است، به دنیای بشری تجربیات با استفاده از متدهای کیفی، پدیدارشناختی، و تفسیری دست می‌یابد. در گستره ی روانشناسی دین، روان‌شناسان دین سه پروژه ساختاری عمده را دنبال می‌کنند: تشریح و تبیین سیستماتیک بالاخص مفاد، رویکردها، تجربیات و حالات دینی؛ تبیین خاستگاه‌های دین، هم در تاریخ نوع بشر و هم در زندگی‌های فردی، با احتساب گوناگونی تاثیرات؛ و نهایت به نقش درآوردن عواقب رویکردها و کنش‌های دینی، هم برای فرد و هم برای جامعه در حالت کلان. با عنایت به اهمیت این حوزه و مطالعات تطبیقی و بین رشته ای، در این مختصر مقال، ما ضمن تبیین ماهیت روانشناسی دین و اهداف و مسائل آن، به تأثیر دینداری بر سلامت روان و بهداشت روان، و کارکردهای مثبت دین اشاره خواهیم کرد.
کلمات کلیدی : کلید واژه ها: روانشناسی دین مسائل روانشناسی دین اهداف دینداری و سلامت روان کارکردهای دین؛