تبیین مولفه¬های تربیت اخلاقی همزیستی مسالمت¬آمیز در نهج البلاغه و دلالت¬های تربیتی آن

فاطمه آل کثیری¹

1) دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تربیتی ،دانشگاه پیام نور

محل انتشار : اولین همایش بین المللی و دومین همایش ملی روان‌شناسی و دین(cpruma.ir)
چکیده :
هدف پژوهش حاضر تبیین مولفه¬های همزیستی مسالمت¬آمیز در نهج البلاغه و دلالت¬های تربیتی آن است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و استنتاجی می باشد. یافته های پژوهش نشان دادکه در پاسخ به سوال اول به جستجوی ابعاد همزیستی مسالمت آمیز در نهج البلاغه پرداخته شد. ازمنظر نهج البلاغه، همزیستی را در سه بستر جامعه، خانوده و فضاهای آموزشی می توان تعریف کرد که هر کدام از این بسترها، خود در چند بعد قابل بررسی هستند. در این پژوهش تعداد هفت هدف تربیتی یادگیری برای باهم زیستن احصاء و مورد بررسی قرار گرفته اند که عبارتند از: کسب توانایی اعتبارسنجی ارزش‌ها با معیار «عقل مبتنی بر شرع»، پرورش روحیه‌ی پذیرش همزیستی مسالمت‌آمیز، پرورش روحیه‌ی «حق‌خواهی و تعالی طلبی» به‌عنوان مقصد همزیستی مسالمت‌آمیز، پرورش سعه ی صدر و توانایی درک و پذیرش تفاوت ها، تحقق آزاداندیشی، تحقق عدالت تربیتی و نهایتاً کسب شایستگی حضور در جمع. اصول تربتی یادگیری برای باهم زیستن در پژوهش پیش رو شامل 8 اصل است که عبارتند از: برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، ارزشمند شمردن حرمت انسانی، توجه به شئون فردی و اجتماعی، توجه به تفکر آزادانه، توجه به نظام معیار اسلامی ، احترام به عقاید و اندیشه‌های دیگران، تقدم همزیستی بر کشمکش و نهایتاً توجه به نظریه‌ی اطلاق ارزش‌ها. در مورد روش ها نیز عبارتند از: پرهیز از طرد اجتماعی دیگران، توصیه به خوش‌اخلاقی با دیگران، 3. تأکید بر مشترکات و پرهیز از دامن زدن به تفاوت‌ها، و نهایتاً توصیه به همدلی و همدردی با دیگران. روش های تربیتی اصل ارزشمند شمردن حرمت انسانی عبارتند از: پرهیز از غرور و تکبر، پرهیز از تمسخر دیگران. نتیج پژوهش نشان داد که برای نهادینه کردن همزیستی مسالمت آمیز در جامعه باید از تعلیم و تربیت بهره گرفت.
کلمات کلیدی : همزیستی مسالمت آمیز نهج البلاغه تعلیم و تربیت