عوامل و معیارهای موثر در طراحی مسکن انعطاف پذیر

پیمان کرمی¹ محمدصابر ظاهری²

1) کارشناسی ارشد معماری دانشکاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین
2) کارشناسی معماری دانشگاه پیام نور ایلام

محل انتشار : ششمین کنفرانس بین المللی پژوهش های کاربردی در علوم و مهندسی - آلمان(6carse.com)
چکیده :
تحولات اقتصادی، فناوری ، فرهنگی و اجتماعی جامعه کنونی ما مقیاس‌های مختلف زندگی روزمره ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در ساختمان¬های مسکونی، این دگرگونی‌ها شامل، تغییر در هسته خانواده و فعالیت‌هایی است که در فضاهای زندگی انجام می‌شود. انعطاف‌پذیری مسکن به دنبال برآوردن نیازهای متعدد کاربران با تغییر در فضای زندگی و عملکرد آن‌ها است. مفهوم انعطاف پذیری به عنوان پیش شرط اساسی ساختمان مسکونی به منظور گسترش طراحی چرخه عمر آن، بر روی استراتژی¬ها و راه¬حل¬های سازنده متمرکز است، که هم قابلیت تبدیل فضا را در واکنش به تغییر کاربری و هم استفاده از مصالح ساختمانی انعطاف¬پذیر را پیشنهاد می¬کند. پژوهش حاضر در جستجوی عوامل و معیارهایی است که در طراحی مسکن انعطا¬ف¬پذیر باید در نظر گرفته شود تا بتواند برنامه‌ریزی مدونی جهت طراحی مسکن انعطاف¬پذیر مطرح کند که با نیازهای متغیر ساکنین آینده منطبق باشد. جهت دستیابی به این هدف با روش تحقیق کمی و کیفی، ابتدا با جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آن‌ها سپس با ابزارهای مصاحبه و پرسش¬نامه، مراحل لازم و اصلی تحقیق انجام شده است. در ابتدا به جهت بررسی گونه¬های ساختمان‌های انعطاف‌پذیر از منابع کتابخانه¬ای استفاده شده است، سپس با انجام مصاحبه با گروه‌های معماری و صاحب‌نظران طراحی معماری به استخراج عوامل مؤثر در جهت طراحی پرداخته شده است و در ادامه با تنظیم پرسش¬نامه و دریافت نظرات متخصصین معماری در جهت مهم‌ترین عوامل در طراحی مسکن انعطاف¬پذیر اقدام شد. بر پایه نتایج به‌دست‌آمده از ارزیابی و تحلیل نظرات، عوامل تأثیرگذار به سه قسمت، طراحی برای سازگاری، تاکتیک سخت و نرم و فناوری دسته‌بندی می¬شوند و اصول طراحی نیز به دسته‌های چهارگانه انعطاف‌پذیری فضایی در یک سطح ثابت، انعطاف‌پذیری مکانی، انعطاف‌پذیری فن‌آوری مربوط به تکنیک‌های ساخت‌وساز، انعطاف‌پذیری فن‌آوری مربوط به نگهداری آسان تأسیسات و سیستم‌های ساختمان تقسیم‌بندی می¬شوند. هرکدام از این عوامل به‌نوبه خود در پاسخگویی به نیازهای متغیر طراحی انعطاف¬پذیر ایفای نقش خواهند کرد.
کلمات کلیدی : مسکن انعطاف پذیر انعطاف پذیری معماری مسکن.