شناسايي منابع عناصر نادر موجود در ذخایر آهن با استفاده از میکروسکوپ الکترونی

اکبر مهدیلو¹ مهدی ایران نژاد²

1) ‏عضو هیات علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه محقق اردبیلی،
2) ‏عضو هیات علمی دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر،

محل انتشار : سومین کنفرانس ملی تجهیزات و فناوری های آزمایشگاهی(labuma2022.ir)
چکیده :
مقادیر قابل توجهی از عناصر نادر خاکی در کانسنگ های آهن کشور اندازه گیری و گزارش شده است. در این تحقیق به ‏منظور شناسایی کمی و کیفی منابع عناصر نادر در کانسنگ های آهن چادرملو و چغارت، نمونه هایی از باطله های کارخانه ‏فرآوری ذخایر یاد شده (بخش غیر مغناطیسی) و نیز کنسانتره آپاتیت خط فلوتاسیون معدن چادر ملو تهیه و با استفاده از ‏میکروسکوپ های الکترونی مجهز به ‏EDX‏ و ‏WDX‏ مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان می¬دهد که بخش عمده عناصر نادر ‏موجود در این ذخایر را عناصر نادر خاكي سبک شامل سريم (‏Ce‏)، لانتانيم (‏La‏) و نئوديميوم (‏Nd‏) تشكيل مي‌دهند. از گروه ‏عناصر نادر خاکی سنگین تنها مقدار ایتریوم (‏Y‏) قابل توجه است. بخش عمده عناصر نادر خاکی به صورت كاني مستقل مونازيت ‏است که ابعاد آن معمولا زیر 50 میکرون است. در برخی موارد نیز مونازیت به صورت ادخال¬هایی در داخل آپاتیت حضور دارد. ‏همچنین مقداری از عناصر نادر خاکی در شبكه كاني آپاتيت به جاي كلسيم (‏Ca2+‎‏) جايگزين شده‌اند. مقدار بسیار کمی از عناصر ‏نادر (عمدتا سریم و ایتریم) نیز در اثر جایگزینی به جای باریم در شبکه کانی باریت حضور دارند. بنابراین با توجه به حجم زیاد ‏کانی آپاتیت و نیز همراهی بخشی از مونازیت با آن در فرآیند پرعیارسازی به روش فلوتاسیون، کنسانتره آپاتیت حاصل از ‏پرعیارسازی باطله های غیرمغناطیسی می تواند منبع مناسبی برای استحصال عناصر نادر خاکی باشد.‏
کلمات کلیدی : عناصر نادر خاكي مونازيت آپاتيت میکروسکوپ الکترونی