محاسبه شاخص کیفیت هوا (AQI)آلاینده¬های O3 وNO2 ، بررسی نحوه تغییرات غلظت و ارتباط آنها با پارامترهای هواشناسی درمنطقه صنعتی بندرعباس (2020-2015)

سمانه سی سی پور¹ حسین ملکوتی²

1) دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته هواشناسی دانشگاه هرمزگان
2) دانشیار گروه علوم غیر زیستی جوی و اقیانوسی دانشگاه هرمزگان

محل انتشار : ششمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(6icsda.ir)
چکیده :
امروزه آلودگی هوا یکی از مهم¬ترین مشکلات زیست¬محیطی می¬باشد، بنابراین پایش مستمر کیفیت هوا به¬خصوص در مناطق صنعتی امری ضروری است. بندرعباس به دلیل موقعیت اقلیمی خود و شدت توسعه¬ی صنعت در مناطق غربی آن همواره در معرض آلودگی هوا قرار دارد. در این پژوهش از اطلاعات ساعتی آلاینده¬هاي O3 وNO2 در بازه زمانی 5ساله(ژوئن 2015 تا فوریه 2020) ایستگاه ثابت واقع در منطقه ویژه صنعتی بندرعباس و داده¬های تصحیح شده سرعت¬باد، رطوبت نسبی، فشار سطح دریا، دما، تابش و ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیک بندرعباس استفاده شده¬است. ابتدا با استفاده از آنالیز نقطه¬ی تغییر ، نمودارهای روند غلظت آلاینده¬های مذکور ارائه شد. سپس شاخص روزانه کیفیت هوا (AQI ) برای آلاینده¬ها محاسبه و تعداد روزهای آلوده آنها به تفکیک ماه در هرسال به صورت مجزا طی این دوره آماری گزارش شد. ارتباط آماری آلاینده¬ها با پارامترهای هواشناسی نیز به¬صورت متوسط روزانه و ماهانه به روش تحلیل همبستگی انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به الگوی شبانه روزی آلاینده¬ی NO2، یک پیک در ساعات 8 تا 10صبح و یک پیک درطول ساعات شب(10 شب تا 2 صبح) وجود دارد و در ساعات بعدازظهر (حدود12تا18) افت این آلاینده مشاهده می¬شود. اما برای آلاینده ازن، پیک در ساعات 12 تا 16 بعدازظهر و افت در شب¬هنگام مشاهده¬شد. فراوانی روزهای آلوده¬ی آلاینده ازن نیز در ماه¬های گرم سال(از مارس تا آگوست) و با بیشترین تعداد روزهای آلوده متعلق به ماه ژوئن و جولای در هرسال مشاهده شد. آلاینده O3 قوی-ترین همبستگی را به صورت مستقیم با بیشینه¬ی ساعت آفتابی(787/0+) و مجموع تابش (746/0+) و سپس با فشاربه صورت معکوس(726/0-) نشان داد. حداکثر شاخص NO2 با مقدار 163 در 20 ژانویه 2017 در مرحله ناسالم مشاهده شد و این آلاینده قوی¬ترین همبستگی را به¬صورت معکوس با بیشینه¬ی ساعت آفتابی(497/0-) و مجموع تابش (488/0-) و به صورت مستقیم با فشار(420/0+) نشان داد.
کلمات کلیدی : آلودگی بندرعباس O3 NO2 AQI پارامترهای هواشناسی