ارزيابي معادلات تبخیر و تعرق در تخمین عملکرد گندم رقم الوند با مدل CropSyst

هما رزمخواه¹ رضوان یزدانی² امین رستمی راوری³ علیرضا فرارویی⁴

1) استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
2) دانش آموخته، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران
3) استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
4) استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.

محل انتشار : کنفرانس بین المللی پیشرفت های اخیر در مهندسی، نوآوری و تکنولوژی - بلژیک(eitconf.com/1st)
چکیده :
مدل‌سازی رشد گیاه ابزار مهمی در ارزیابی عملکرد محصول می‌باشد که با استفاده از آن می‌توان در انتخاب تاریخ کشت بهینه، مديريت آبياري، الگوي كشت و پیش‌بینی محصول بهره برد. مدل‌ CropSyst از جمله مدل های گیاهی است که می تواند با شبیه سازی واکنش محصول نسبت به تغییر پارامترهایی از جمله آب مصرفی، به کاربر کمک کند تا بتواند با استفاده از متغیرهای اقلیمی، گیاهی و خاکی بهترین برنامه را برای مدیریت مزرعه به کار گیرد. در این تحقیق، مدل CropSyst در منطقه اقلید استان فارس و برای كشت گیاه گندم زمستانه رقم الوند تحت تیمارهای آبی 50، 75 و 100 % آب مورد نیاز گیاه واسنجی و ارزیابی گردید. همچنین دقت مدل در شبیه‌سازی محصول با استفاده از معادله تبخیر و تعرق پنمن-مونتیث با معادله پریسلی- تیلور مقایسه شد. تحلیل آماری نتایج حاصل از شبیه‌سازی توسط مدل CropSyst نشان داد که نتایج حاصل از معادله پریسلی-تیلور نسبت به پنمن مونتیث از دقت بالاتری برخوردار است، اما تفاوتها در حدي بود كه آزمون F-test در سطح احتمال 5% در واسنجی و اعتبارسنجی شبیه‌سازی عملکرد گندم با استفاده از معادلات پریسلی-تیلور و پنمن مونتیث تفاوت معنی‌داری نشان نداد. همچنين دقت واسنجی و اعتبارسنجی در شبیه‌سازی عملکرد با استفاده از مدل CropSyst قابل قبول بود. تغییر تیمار آبیاری سبب تفاوت مقدار عملکرد شد، بطوريكه كمترين عملكرد حاصل تيمار آبياري 50 % بود. عملكرد گياه در سالهاي زراعي مختلف متفاوت بود، و بیشترین عملکرد دانه در هر دو روش تبخير و تعرق در تیمار آبياري 100 % بدست آمد. مقایسه عملکرد دانه شبیه سازی شده و اندازه گیری شده نشان داد که خطاي شبيه سازي در تيمار اول در كليه سالها، در هر دو روش تعرق، كمترين است. با تغییر تیمار آبیاری از 100 به 75 و 50 % مدت زمان پر شدن دانه افزايش يافت. در نظر گرفتن این زمان در برنامه ریزی هاي آبياري ضروري است. بیشترین مقدار ماده خشک تولیدی و عملكرد (تن بر هكتار)، در هر دو روش تبخير و تعرق، در تيمار 100 % آبياري در سال اول، و كمترين ميزان در تيمار 75 % آبياري در سال سوم حاصل شد. بنابراين مدل در سال سوم در تيمار 50 % آبياري عملكردي بيشتر از 75 نشان داد. اين مساله مي تواند به دليل اندركنش پیچیده شرایط توامان آب و عوامل اقليمي بر خاك و گياه باشد. نتايج حاصل قابل استفاده در مديريت منابع آب و خاك در شرايط بحران آب مي باشد.
کلمات کلیدی : CropSyst عملکرد گندم كم آبیاری گندم رقم الوند.